Ζίγκμουντ Μπάουμαν (1925-2017)

Απεβίωσε στις 9 Ιανουαρίου 2017, σε ηλικία 91 ετών, ο διακεκριμένος κοινωνιολόγος Ζίγκμουντ Μπάουμαν και ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές των τελευταίων δεκαετιών, στο σπίτι του στο Λιντς της Μεγάλης Βρετανίας.

Ο ΖΙΓΚΜΟΥΝΤ ΜΠΑΟΥΜΑΝ γεννήθηκε στο Πόζναν της Πολωνίας το 1925. Σε ηλικία 18 ετών κατετάγη στον Ελεύθερο Πολωνικό Στρατό και πολέμησε ενάντια στη ναζιστική κατοχή. Παρέμεινε στον στρατό και μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά τελικά αποστρατεύτηκε εξαιτίας της αντισημιτικής εκκαθάρισης. Ο Μπάουμαν ολοκλήρωσε μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών στις κοινωνικές επιστήμες και το 1954 έγινε λέκτορας στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας. Υπήρξε επίτιμος καθηγητής κοινωνιολογίας στα Πανεπιστήμια του Λιντς και της Βαρσοβίας.

Η σκέψη του Μπάουμαν δέχτηκε επιρροές από σημαντικούς διανοούμενους του 19ου αιώνα, όπως ο Καρλ Μαρξ και ο Μαξ Βέμπερ, αλλά και του 20ού αιώνα, όπως ο Τέοντορ Αντόρνο, ο Κορνήλιος Καστοριάδης και ο Εμανουέλ Λεβινάς.

Ο Μπάουμαν πίστευε ότι η κοινωνιολογία είναι υπόθεση ηθική:

«Το να σκεφτόμαστε κοινωνιολογικά σημαίνει ότι καταλαβαίνουμε περισσότερο τους ανθρώπους γύρω μας, κατανοούμε τις ελπίδες τους και τις επιθυμίες τους, τις ανησυχίες και τα προβλήματά τους».

Το 2015 είχε αναφερθεί και στο φαινόμενο της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, το οποίο τα τελευταία χρόνια επηρεάζει την Ελλάδα και χώρες του ευρωπαϊκού νότου.

«Τα μέτρα συνδέονται με τα δάνεια που ζητούνται. Είναι σημαντικό όμως να δει κανείς για ποιο σκοπό χρησιμοποιούνται τα δάνεια που δίνονται στην Ελλάδα. Αν χρησιμοποιούνται για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, τότε απλώς τρέφεται η ρίζα του προβλήματος και οι πολιτικές λιτότητας θα συνεχιστούν αμείωτες. Οι οικονομικές κρίσεις έχουν να κάνουν όχι με καταστροφή του πλούτου, αλλά με αναδιανομή του. Σε κάθε κρίση υπάρχουν πάντα κάποιοι που κερδίζουν περισσότερα χρήματα σε βάρος των άλλων. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, μετά την κρίση έχει παρατηρηθεί μια αργή ανάκαμψη, όμως το 93% του επιπλέον ΑΕΠ, που δημιουργήθηκε, κατέληξε μόνο στο 1% του πληθυσμού».

Απόσπασμα από συνέντευξη του στην εφημερίδα Η Εποχή

Από τη «συνταξιοδότησή» του το 1990 και μετά, δημοσίευσε περίπου 40 σημαντικά έργα, ενώ συνέχισε να παραδίδει μαθήματα σε όλο τον κόσμο. Του απονεμήθηκε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αμάλφι για την Κοινωνιολογία (1992), το Βραβείο Τέοντορ Αντόρνο (1998) και το Βραβείο Πριγκίπισσα των Αστουριών (2010).

Ο Πολωνός διανοητής υπήρξε μία από τις φωνές που μίλησαν για τη φτώχεια και τις μη προνομιούχες τάξεις σε έναν κόσμο που έδειχνε να σαγηνεύεται από την ταχύτητα της παγκοσμιοποίησης. Έγραψε πάνω από 50 βιβλία με γνωστότερο ίσως το έργο «Νεωτερικότητα και Ολοκαύτωμα».

Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ είχε κυκλοφορήσει το βιβλίο του Η ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΕΙΝΑ ΤΗΣ, το 2002, σε μετάφραση Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη.