Χριστούγεννα στην Αθήνα του Όθωνα και της Αμαλίας (1832-1862)

Τα Χριστούγεννα έφτασαν. Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς τα γιόρταζαν την εποχή του βασιλιά Όθωνα και της βασίλισσας Αμαλίας; Στην παλιά Αθήνα των σαράντα χιλιάδων κατοίκων, ζούσαν Έλληνες και αρκετοί ξένοι, όπως Γερμανοί, Άγγλοι και Γάλλοι. Οι ξένοι ακολουθούσαν το καινούργιο (σημερινό) ημερολόγιο, ενώ οι Έλληνες το παλαιό και γιόρταζαν στις 6 Ιανουαρίου. Στο παλάτι οι βασιλείς τελούσαν και τους δυο εορτασμούς.
Τις μέρες πριν από τα Χριστούγεννα ο κόσμος ξεχυνόταν στα μαγαζιά. Η αγορά διέθετε τα πάντα για όλα τα γούστα. Η παιδαγωγός της βασίλισσας Αμαλίας, Ιουλία φον Νόρντενφλυχτ, αναφέρει για την Αθήνα σε επιστολή της το 1838: «…Τα καταστήματα γεμίζουν όχι μόνο με τα αναγκαία, αλλά και με πράγματα περιττά και διάφορα είδη πολυτελείας… Περίπου κάθε δύο εβδομάδες από τη Μασσαλία καταφτάνουν φορτωμένα πλοία με εμπορεύματα που πωλούνται σχεδόν αμέσως…»
Οι Έλληνες στόλιζαν ένα καραβάκι. Το κλασικό χριστουγεννιάτικο δέντρο ήρθε στην μεταεπαναστατική Αθήνα με τον Όθωνα. Όταν στολίστηκε το πρώτο τέτοιο δέντρο, προκάλεσε τον θαυμασμό του κόσμου. Στην οδό Κυδαθηναίων απέναντι από την εκκλησία της Μεταμόρφωσης βρίσκεται από το 1842 το αρχοντικό Παπαρρηγόπουλου. Εκεί κατοικούσε από το 1843 ο Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος (1780-1874), διπλωμάτης και ιατρός. Τα Χριστούγεννα εκείνου του έτους έδωσε μια μεγάλη γιορτή με πολλούς καλεσμένους. Είχε δε στήσει σε ένα δωμάτιο κι ένα τεράστιο χριστουγεννιάτικο δέντρο με πολλά στολίδια. Ανάμεσα στους καλεσμένους ήταν ο στρατηγός Ιωάννης Μακρυγιάννης. Αυτός το θαύμασε και χαμογελαστός είπε στον Παπαρηγόπουλο: «Ωραίο είναι το δέντρο σου κυρ-Γιάννη… Αλλά εγώ τα δέντρα μου δεν τ’ αφήνω να φυτρώνουν στην κάμαρά μου. Εκεί μόνο τ’ άρματά μου μπορούν να φυτρώνουν!»
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο ήταν είτε έλατο είτε πεύκο που το στόλιζαν με κεριά, ζαχαρωτά ή ξύλινα ζωγραφισμένα στολίδια. Στη βάση του τοποθετούσαν δώρα, μια χειροποίητη φάτνη ή άλλες κατασκευές. Η Χριστιάνα Λυτ, γυναίκα του ιερέα των ανακτόρων, γράφει για την παραμονή των Χριστουγέννων του 1843 στο σπίτι της στην Αθήνα: «…Ο Μάγιερ είχε κάνει στη βάση του χριστουγεννιάτικου δέντρου ένα σπιτάκι με κήπο. Μέσα σε αυτό ήταν ένα μικροσκοπικό τραπέζι και πάνω του ένα κερί που το ανάψαμε και φώτιζε ακόμα κι έξω. Για κήπο φτιάξαμε δέντρα από μικρά ξύλα και βάλαμε πάνω τους μικρά χόρτα. Ανάμεσα στα δεντράκια τοποθετήσαμε διάφορα μικροσκοπικά ζωάκια…»
Συνήθως τα δώρα προσφέρονταν το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων. Όλοι έπαιρναν ένα δώρο μικρό ή μεγάλο. Μέσα στο παλάτι οι βασιλείς μοίραζαν δώρα στους αυλικούς τους, άλλα κατώτερης αξίας και άλλα πιο ακριβά. Η Ιουλιανή φον Πλύσκω, μεγάλη κυρία της τιμής της βασίλισσας καταγράφει στο ημερολόγιό της το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων του 1848 : «… Η βασίλισσα είχε τοποθετήσει τα δώρα της για μας πάνω σε ένα τραπέζι. Είχε υφάσματα, ασημικά, κοσμήματα… Σε μένα χάρισε μία καρφίτσα στολισμένη με ένα σμαράγδι και μικρά διαμάντια…».
Ο βασιλιάς τα Χριστούγεννα πρόσφερε στη βασίλισσα μια σειρά μαργαριτάρια. Η κυρία Πλύσκω αναφέρει για τα Χριστούγεννα του 1850 : «… Η καλή μας κυρία (ενν. τη βασίλισσα Αμαλία) ήταν πολύ ευχαριστημένη από τα δώρα που πήρε: μία σειρά πολύτιμα μαργαριτάρια (ενν. από τον Όθωνα) ένα πλήρες σερβίτσιο τουαλέτας από ροζ γυαλί από τον βασιλιά (ενν. της Βαυαρίας), ένα μαστίγιο ιππασίας από τη βασίλισσα Τερέζα…»
Την παραμονή της εορτής τα παιδιά έβγαιναν στους δρόμους για τα κάλαντα ενώ τα Χριστούγεννα ο εκκλησιασμός ήταν απαραίτητος. Το μεσημέρι έτρωγαν το μεγάλο γεύμα. Στο τραπέζι κυριαρχούσε το χριστόψωμο και πάντα υπήρχε κρέας είτε το σπίτι ήταν φτωχικό είτε πλούσιο. Στα πλουσιόσπιτα δίνονταν χοροί, αφού καλούνταν ορχήστρες. Ειδικά δε στο παλάτι δινόταν ένας μεγάλος χορός με καλεσμένη όλη την αριστοκρατία της Αθήνας και διαρκούσε μέχρι και λίγες ώρες μετά τα μεσάνυχτα.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

«Είμαι η Δούκισσα της Πλακεντίας, η Σοφί ντε Μαρμπουά-Λεμπρέν… Τον έρωτα τον γνώρισα πολύ καλά μόνο στη χώρα που σημάδεψε τη ζωή μου, την Ελλάδα. Εδώ κατάλαβα ότι ήταν η πατρίδα μου, λες και με περίμενε χρόνια…»
Αθήνα 1846. Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Δανάη Θόρτον φτάνει στην πόλη με σκοπό να πάρει συνέντευξη από την πλουσιότερη γυναίκα της Ελλάδας, τη διάσημη δούκισσα της Πλακεντίας. Ενώ περιηγείται στην Αθήνα του Όθωνα και της Αμαλίας, παντού ακούει τον κόσμο να μιλάει για αυτή την εκκεντρική γυναίκα.

Μια μέρα η Δανάη θα γνωρίσει έναν όμορφο νέο, τον Ιωάννη Μαυρομιχάλη. Θα συνδεθούν ερωτικά και για αυτήν η Αθήνα θα γίνει η πόλη του έρωτα.

Κάποια στιγμή η νεαρή δημοσιογράφος θα κληθεί επειγόντως στο παλάτι. Η βασίλισσα Αμαλία θα την προειδοποιήσει ότι έχει ενοχλήσει πολλούς με τις ερωτήσεις της για τη δούκισσα, για την οποία η βασίλισσα θα εκφραστεί με τα χειρότερα λόγια. Η Δανάη δε δίνει σημασία, καθώς καταλαβαίνει την αντιπαλότητα των δύο γυναικών.

Αλλά δεν υποψιάζεται ότι ο τροχός της μοίρας ήδη γυρίζει εναντίον της. Σύντομα παλαιοί εφιάλτες θα ζωντανέψουν και εχθροί από το παρελθόν θα φανερωθούν. Θα χτυπήσουν αυτήν και τον αγαπημένο της Ιωάννη, αφήνοντας στο κορμί και στην ψυχή της βαθιά σημάδια.

Η Δανάη, αναζητώντας τη λύτρωση στο ακαθόριστο πεπρωμένο της, θα πρέπει να διαβεί τους σκοτεινούς διαδρόμους του παλατιού μιας γυναίκας η οποία από καιρό την παρακολουθεί.

Η συγκλονιστική ιστορία της λησμονημένης δούκισσας της Πλακεντίας, μιας γυναίκας που πάλεψε μόνη ενάντια στη μοίρα, με μοναδικό όπλο την αγάπη της για την Ελλάδα.