Ο Ιάπωνας εραστής. Ένα συγκλονιστικό βιβλίο για τον έρωτα της παιδικής ηλικίας και τα φρικτά φαντάσματα της μνήμης

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς

Ένα πολύ καλό βιβλίο της Ιζαμπέλ Αλιέντε που δίνει φωνή στα γηρατειά. Ένα βιβλίο που δείχνει την επίμονη βούληση των ατόμων τρίτης ηλικίας να διεκδικούν το δικαίωμά τους στη ζωή και στον έρωτα. Ένα έξυπνο βιβλίο με ανατρεπτικό τέλος.

Το 1939, λίγο πριν εισβάλουν οι ναζί στην Πολωνία, οι γονείς της νεαρής Άλμα Μέντελ τη στέλνουν να ζήσει στην ασφάλεια της έπαυλης των θείων της στο Σι Κλιφ του Σαν Φρανσίσκο. Εκεί συναντάει τον Ιτσιμέι, τον ήσυχο και ευγενικό γιο της οικογένειας του Ιάπωνα κηπουρού. Η σχέση τους ανθίζει σαν λουλούδι. Εκείνη και ο Ιτσιμέι κόντεψαν να πνιγούν από αγάπη, καθώς προσπαθούσαν να την πιουν όλη. Η Άλμα τον λάτρευε, αλλά ήξερε πως τα μειονεκτήματα της φτώχειας θα σκότωναν τον έρωτά της. Ο παιδικός τους έρωτας ήταν καταδικασμένος. Η σχέση τους δεν είχε μέλλον. Δεν μπορούσε να παντρευτεί τον Ιτσιμέι αλλά ούτε και να πάψει να τον αγαπάει. Χωρίς αυτόν θα ξεραινόταν σαν φυτό στην έρημο, θα πέθαινε. Η Άλμα Μέντελ ενδιαφέρεται τώρα για τα ταξίδια της, τα καινούργια σχέδιά της, τη ζωγραφική στο μετάξι, την άνετη ζωή της στο Σι Κλιφ. Ο Ιτσιμέι Φουκούντα, που ήταν ένας απλός κηπουρός, ενδιαφέρεται για τα φυτά του, το φυτώριο λουλουδιών και τα φυτά εσωτερικού χώρου, καθώς και την ενασχόλησή του με τον διαλογισμό και την εσωτερική του γαλήνη. Ο Ιτσιμέι είχε μιαν αύρα, μιαν αόρατη αχλή. Ο Ιτσιμέι άξιζε απεριόριστη αγάπη, ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος, ένας σοφός, ένας άγιος, μια αγνή ψυχή, ένας ευαίσθητος και στοργικός εραστής. Ο Ιτσιμέι με το κορμί του από ξύλο, τα σκληρά του μαλλιά, τα «Πράσινα δάχτυλά» του, τα τρυφερά του μάτια, το γέλιο, που πήγαζε από τα βάθη της ψυχής του. Οι δυο τους ήρθαν αντιμέτωποι με αξεπέραστα εμπόδια. Η Άλμα δεν τολμούσε να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο με τον Ιτσιμέι, καθώς την εμπόδιζαν οι συμβάσεις και οι πιέσεις, οι φυλετικές προκαταλήψεις, η υπακοή στους οικογενειακούς και κοινωνικούς κανόνες, ο φόβος της απέναντι στη φτώχεια. Η Άλμα ήταν παγιδευμένη στις συμβάσεις και στην ασφάλειά της. Οι δυο τους προέρχονταν από πολύ διαφορετικούς κόσμους, ανήκαν σε άλλη φυλή, σε άλλη κοινωνική τάξη, σε άλλον πολιτισμό, σε άλλη θρησκεία, και καθένας τους έπρεπε να αποδεχτεί τη δική του μοίρα. Ίσως ξανασυναντηθούν κάτω από καλύτερες συνθήκες ή σε μιαν άλλη ζωή… Ίσως αγαπηθούν αργότερα σαν ένα ζευγάρι γεροντάκια.

Μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ οι δύο νέοι χωρίζουν, καθώς οι Ιάπωνες κηρύσσονται εχθροί από το αμερικανικό κράτος και στέλνονται σε στρατόπεδα.

Η Άλμα Μέντελ στα οχτώ της χρόνια είχε ερωτευτεί τον Ιτσιμέι με την ένταση που χαρακτηρίζει τους έρωτες της παιδικής ηλικίας και τον Ναθάνιελ Μπελάσκο, τον σύζυγό της, με τη γαλήνη που διακρίνει τους έρωτες της γεροντικής ηλικίας. Μέσα στην καρδιά της εκείνοι οι δύο έπαιζαν διαφορετικούς ρόλους και της ήταν εξίσου απαραίτητοι. Αντικατέστησε τον παθιασμένο έρωτά της για τον Ιτσιμέι Φουκούντα με την αποκλειστική της φιλία με τον Ναθάνιελ Μπελάσκο, τον οποίο δε θυμόταν ως σύζυγο παρά σαν τον καλύτερό της φίλο. Στην τελευταία φάση της ζωής της η Άλμα Μέντελ-Μπελάσκο, στα ογδόντα της, είχε πάλι κοντά της τον Ιτσιμέι, τον θρυλικό εραστή της. Είναι ερωτευμένοι από το 1955 έως το 2013. Ένας έρωτας αιώνιος.

Η εικοσιτριάχρονη Ιρίνα Μπαζίλι, που έφυγε από ένα χωριό της Μολδαβίας, άλλαξε ταυτότητα και τόπο διαμονής, έχασε τη μητέρα της κι όλους τους ανθρώπους που γνώριζε και βρέθηκε να ζει κυριολεκτικά κρυμμένη σε μια πολιτεία της Αμερικής. Έπιασε δουλειά σ’ ένα γηροκομείο του Μπέρκλεϊ το 2010. Το ίδρυμα αυτό για ηλικιωμένους είναι μια ανοιχτή κοινότητα, όπου οι άνθρωποι μπορούν να έρχονται και να φεύγουν όποτε τους κάνει κέφι. Η Άλμα Μέντελ-Μπελάσκο βρίσκεται πλέον σ’ αυτό τον οίκο ευγηρίας.

Η Ιρίνα αγαπάει τους γέροντες στο «Σπίτι του Κορυδαλλού», αυτό τον οίκο ευγηρίας. Αλλά κυρίως αγαπάει την ογδοντάχρονη Άλμα Μέντελ-Μπελάσκο. Την Ιρίνα τη συγκινούσαν εκείνοι οι αργοκίνητοι, αδέξιοι, αδύναμοι, φιλάσθενοι γέροντες και γιαγιάδες. Τους ενθαρρύνει, τους βοηθάει και τους παρηγορεί. Ένιωθε τρυφερότητα για τις ρυτίδες, τα παραμορφωμένα τους δάχτυλα και τα θολωμένα τους μάτια. Ο Σεθ Μπελάσκο, ο εγγονός της Άλμα, είναι ερωτευμένος με τη νοσηλεύτρια Ιρίνα Μπαζίλι. Η Άλμα στον οίκο ευγηρίας δέχεται κάποια παράξενα γράμματα, λαμβάνει γαρδένιες και κάνει κάποια μυστικά ταξίδια. Η Άλμα έφευγε με τη βιασύνη ερωτευμένης κοπέλας, δίχως να λέει πού πηγαίνει και πότε σκοπεύει να γυρίσει. Περνούσαν δυο τρεις μέρες χωρίς νέα της και ξαφνικά επέστρεφε. Όλα αυτά τα μυστήρια έρχονται να ανακαλύψουν η Ιρίνα και ο εγγονός της Άλμα, ο Σεθ. Πιστεύουν ότι έχει έναν αόρατο εραστή. Η γιαγιά ίσως γυρίζει στα ξενοδοχεία με κάποιον εραστή. Μήπως με τον Ιάπωνα εραστή της;

Η Άλμα αγαπάει τον Ιτσιμέι από τότε που ήταν και δύο οχτώ χρόνων, αλλά ως εραστές ήταν περίπου πενήντα οχτώ χρόνια μαζί, από το 1955, με μερικά παρατεταμένα διαλείμματα. Έπειτα από τόσο πολλά χρόνια συνειδητοποιούν πως εξακολουθούν να είναι ερωτευμένοι…

Από το βιβλίο αυτό βγαίνουν κάποια διδάγματα:

• Άνθρωποι ηλικιωμένοι κρατούν ζωντανό το όνειρο του μεγάλου έρωτα της ζωής τους.
• Σχεδόν όλες οι πληγές θεραπεύονται από την αγάπη.
• Υπάρχουν πάθη που είναι σωστές πυρκαγιές.
• Τα γηρατειά είναι η καλύτερη περίοδος για να είναι και να κάνει κάποιος ό,τι του αρέσει.
• Ο έρωτας μπορεί να προκύψει σε κάθε ηλικία.
• Αρχίζουμε να γερνάμε από τη στιγμή που γεννιόμαστε.
• Στα γηρατειά οι ιστορίες του παρελθόντος αποκτούν ζωή και κολλούν πάνω τους.
• Τα γηρατειά είναι η πιο εύθραυστη και δύσκολη φάση της ζωής, επειδή δεν έχουν άλλο μέλλον πέρα από τον θάνατο.
• Σε κάθε ηλικία χρειάζεται να έχεις έναν σκοπό στη ζωή σου.
• Ο έρωτας και η φιλία δε γερνούν ποτέ…

Πρόκειται για μια ιστορία ενός κρυφού πάθους που άντεξε στον χρόνο. Ένα συγκλονιστικό βιβλίο για τη φιλία, την ευτυχία, τον έρωτα της παιδικής ηλικίας, την αγάπη, τη μνήμη, τα φρικτά φαντάσματα της μνήμης, τις επίμονες αναμνήσεις, τις ερωτικές αναμνήσεις, τις παραλείψεις, τις αποσιωπήσεις, τις προδοσίες, τα ψέματα, την τρίτη ηλικία, την ασχήμια των γηρατειών, την ευθανασία, την πλήξη, τον φόβο του θανάτου, τη μοναξιά, τον άλλο και την ταυτότητα.

Πρόκειται για αριστούργημα!

Η ΙΖΑΜΠΕΛ ΑΛΙΕΝΤΕ γεννήθηκε το 1942 στο Περού και μεγάλωσε στη Χιλή. Είναι ανιψιά του πρώην Προέδρου της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε. Τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε 35 γλώσσες κι έχουν πουλήσει παραπάνω από 65 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως. Μέσα από τα βιβλία της έχει στόχο να ψυχαγωγεί αλλά και να επιμορφώνει τους αναγνώστες της, συνδέοντας τις ιστορίες της με σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Η ίδια χαρακτηρίζει το έργο της «ρεαλιστική λογοτεχνία», επηρεασμένη τόσο από την απίστευτη παιδική της ηλικία όσο και από τους μαγικούς ανθρώπους και τα γεγονότα που πυροδότησαν τη φαντασία της. Εκτός από το συγγραφικό της έργο, ασχολείται ενεργά με την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μετά τον θάνατο της κόρης της το 1992 ίδρυσε στη μνήμη της ένα ίδρυμα αφιερωμένο στην προστασία και στη χειραφέτηση των γυναικών και των παιδιών σε όλο τον κόσμο. Από το 1987 ζει μαζί με τον δεύτερο σύζυγό της και την οικογένειά τους στην Καλιφόρνια, αλλά όπως δηλώνει, βρίσκεται πάντα με το ένα πόδι στην Καλιφόρνια και με το άλλο στη Χιλή.

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς