Για το νέο βιβλίο του Νάνου Βαλαωρίτη – γράφει ο Στάθης Κομνηνός
Από τις εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφορήθηκε πριν λίγες μέρες η ποιητική συλλογή του Νάνου Βαλαωρίτη Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα, που περιλαμβάνει ποιήματα γραμμένα μεταξύ 2001-2015. Όλα είναι ξεκάθαρα με την πρώτη ματιά: ως φαίνεται η τράπουλα ανακατεύεται ακόμη εφηβικά (ως της πρέπει…) από την παλαιά φρουρά των ποικίλων Θερμοπυλών. Και μάλιστα ανακατεύεται σε όλα τα επίπεδα: από την πολιτική καθημερινότητα μέχρι τη Γλώσσα μέσα στην Ποίηση και την ίδια την Ποίηση… Ανακατεύεται από ανθρώπους εθισμένους στο Παίγνιον, ακόμη και στο πλησίασμα της δέκατης δεκαετίας του βίου, όπως ο Νάνος Βαλαωρίτης! Ανακατεύεται καλά. Δηλαδή, ως δημιουργική πρόταση προς κάθε μαθητευόμενο αποδέκτη του παιχνιδιού της ποίησης, που υπομνηματίζει εκείνο και της ζωής. Αποδέκτη που δεν πείθεται, παρά τις πάμπολλες σειρήνες, να διαπράξει την ανοησία να δει, κατά τις λογής τρέχουσες μόδες και αυτιστικές «καινοτομίες»…, μονοσήμαντα την Ποίηση και τη Γλώσσα και συνακόλουθα, εν τέλει, την ίδια τη ζωή στις μύριες καθημερινές πτυχές της.
Αναδημοσίευση από το frear.gr
Τα ποιήματα διατρέχουν ένα ευρύ φάσμα της πραγματικότητας: από την πολιτική διαμαρτυρία και την αντίσταση (π.χ. σελ. 55, 79, 211), έως τους υπαρξιακούς τόνους και την κραυγή (π.χ. σελ. 108 κλπ), η οποία, μάλιστα, εκφέρεται, εν τέλει, με χαμηλοφωνία και γι’ αυτό γίνεται πιο οξεία και πιο καυστική, ίσως και πιο ανατριχιαστική. Επίσης, το ευτύχημα είναι πως τα μέρη αυτού του ποιητικού φάσματος αναμειγνύονται μεταξύ τους, έτσι ώστε να μην προκύπτει ταυτολογική καμιά πτυχή του υπαρκτού. Κι αυτό, θαρρώ, είναι αποτέλεσμα γνήσιας εμβίωσης, που εκβάλλει σε ειλικρινή γραφή. Σε πρόσφατη βιβλιοπαρουσίαση μου στο Φρέαρ σχετική με τον Βάρναλη, υπογράμμιζα ότι «Η Ποίηση, όπως και η ίδια η Ζωή, αφορά σε ζώντες. Η Ποίηση γίνεται μέσα στη Γλώσσα. Και η Γλώσσα αφορά πάντοτε στο Ζωντανό και Ζέον. Σε ζωντανή και σπαργώσα “ύλη”, που αρέσκεται να ξεγλιστρά από τις μύριες παγίδες που η Γλώσσα της στήνει για να τη συλλάβει. Με κάποιο τρόπο, ωστόσο, πρέπει να συλληφθεί το άρρητο μέσα στη Γλώσσα, έστω και μη ουσιωδώς ή τελεσίδικα συλλαμβανόμενο με τρόπο άμεσο αλλά έμμεσο», και συμπλήρωνα επίσης ότι «Κι αυτή η άγρα (όπως και η άγρα ζωής…) σηματοδοτεί μια γλωσσικήν αναρχία και όχι έναν γλωσσικό (ή άλλον τινά…) κομφορμισμό, όπως δυστυχώς συχνά πράττουν διάφοροι ποιητές (και άλλοι θηρευτές…), επιλήσμονες αυτού του αναρχικού κανόνα άγρας ζωής με όπλο ΟΛΗ τη Γλώσσα». Ο Βαλαωρίτης με την παρούσα ποιητική συλλογή του αποδεικνύει, εν τοις (ποιητικοίς) πράγμασι, του λόγου το αληθές : μια γλώσσα που δεν σκιάζεται και δεν πτοείται από (γλωσσικές ή άλλες) νόρμες προτείνοντας αντίστοιχη, άσκιαχτη…, στάση ζωής. Εκεί που «μοδέρνοι» της ποιητικής δημιουργίας θα εξοβέλιζαν ζωντανά στοιχεία της γλώσσας ακρωτηριάζοντάς την, ο Βαλαωρίτης γράφει, ανενδοίαστα, σύνολη τη Γλώσσα και πλείστους δήθεν «αντιποιητικούς» (!) τύπους : «αποσχισθέν» (σελ. 164), «εκπροθέσμως» (σελ. 61), «οσονούπω» (σελ. 103) γράφοντας στην καθαρεύουσα και τελειώνοντας (μικτά…) το ποίημα αυτής της σελίδας με μια δημοτική των …χειλιών, (κάνει το «ανοσιούργημα» να κινήσει τον τόνο) «Υψίστου»(σελ. 165) κλπ., που βαίνουν χέρι-χέρι με τα «κωλοπετσωμένος, σεκλετισμένος» (σελ. 206) κλπ. Μόνον; Όχι, δεν διστάζει να υποσημειώσει στο ποίημα (βλ. σελ. 61, 120, 43 (του επιμελητή…), 63, 210) μη πτοούμενος από νεομανιερισμούς ακραιφνούς δήθεν «ποιητικότητας». Διατάσσει την ποιητική ύλη όχι με ευθύγραμμη χρονική διάταξη. Προσφέρει μορφολογικές προτάσεις τύπου μετωπικότητας των ποιημάτων (σελ. 185). Δεν ορρωδεί αναφερόμενος σε παραδοσιακά (= απόβλητα πια στις μέρες μας ;…) θέματα (Πηνελόπη, Κύκλωπας, Τηλέμαχος, Ήλιος, Ηράκλειτος, …«τετράχορδη λύρα» (!) κλπ, βλ. π.χ. σελ. 119, 129). Δεν φοβάται τη στροφική μορφή ποιημάτων (σε πλείστα όσα ποιήματα). Ούτε πάλι διστάζει να χρησιμοποιήσει σχοινοτενείς στίχους και σχοινοτενείς στιχικές δομές, οι οποίες μάλιστα τείνουν να θυμίσουν μορφολογία ραψωδίας (σελ. 206-210), αδιαφορώντας για τα σύγχρονα λογοτεχνικά θέσμια της ολιγοστιχίας. Ίσως έτσι, σκέφτομαι, μ’ αυτά τα μέσα και μ’ αυτούς τους τρόπους, αποδεικνύει κάποιος πώς είναι (και γίνεται) δημιουργικά και μετά λόγου σύγχρονος κανείς…
Αναδημοσίευση από το frear.gr
The Author
Η ομάδα των Εκδόσεων Ψυχογιός
Όταν κλείνει ένα βιβλίο, ανοίγει ένας κύκλος επικοινωνίας. Ζήστε την εμπειρία. Εσείς κι εμείς πάντα σ' επαφή!