Οι οδηγίες για να προστατέψουμε τον εαυτό μας και τους άλλους από τον κορονοϊό είναι απλές και συνοψίζονται σε τρεις λέξεις: Χέρια, Αποστάσεις, Μάσκα: Πλένε τα χέρια σου συχνά, κράτα αποστάσεις από τους γύρω σου, φόρα τη μάσκα εκεί που πρέπει και, για να το θυμάσαι εύκολα, το σλόγκαν είναι ΧΑΜ.
Δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσοι πλένουν τα χέρια τους. Αυτό είναι και θέμα μιας συνήθειας που δημιουργείται χρόνο με τον χρόνο στην οικογένεια που μεγαλώσαμε. Με τις αποστάσεις το πράγμα είναι πιο φανερό. Από τις εικόνες που έχω δει μέχρι τώρα, σε παγκόσμιο επίπεδο, αποστάσεις κρατάει ένα 50% και, για να είμαι πιο αυστηρός μ’ εμάς, στη χώρα μας το ποσοστό αυτό το υπολογίζω γύρω στο 35%. Από εκεί και πέρα, από τους υπόλοιπους 65%, κάποιοι τηρούν το μέτρο σποραδικά, και κάποιοι άλλοι είναι… για τα πανηγύρια, δηλαδή «πατείς με πατώ σε».
Εκεί που τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά (πάντα παγκοσμίως) είναι με τη μάσκα. Είναι ζήτημα αν τη φοράει ένα 20% όταν πρέπει, και είναι ζήτημα αν οι μισοί από αυτούς τη φοράνε όπως πρέπει. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι ένα μεγάλο ποσοστό από εμάς έχει ένα «αντίδοτο» στο ΧΑΜ που λέγεται ΧΑΣΣ. Το ΧΑΣΣ μετατρέπει το ΧΑΝ σε… ΧΑΜΑΜ. Τι είναι όμως το ΧΑΣΣ;
Αν είσαι «φυσιολογικός» άνθρωπος, κάποιες φορές έχεις νιώσει άγχος. Ποιο είναι το πρώτο σημαντικό σύμπτωμα του άγχους; Η δύσπνοια. Η δύσπνοια συνδέεται λοιπόν με το άγχος. Έτσι, καθαρά συνειρμικά, μόλις νιώσεις δύσπνοια σε πιάνει άγχος και θέλεις αέρα.
Όπως είναι φυσικό, μόλις φορέσεις τη μάσκα, το ποσοστό του οξυγόνου που εισπνέεις μειώνεται. Έτσι, τα πρώτα δύο λεπτά, μέχρι να προσαρμοστεί ο οργανισμός στις νέες συνθήκες εισπνοής, αναπόφευκτα θα έχεις δύσπνοια. Μετά, για κάποιο (μικρό ή μεγάλο) χρονικό διάστημα, θα έχεις προσαρμοστεί και δε θα έχεις πρόβλημα.
Όμως, αν έχεις το σύνδρομο ΧΑΣΣ, μόλις φορέσεις τη μάσκα και βιώσεις τη δύσπνοια, κάνεις την «αυτόματη» σκέψη «πρέπει να τη φοράω». Είναι στραβό το κλίμα, το τρώει και ο γάιδαρος. Έχεις που έχεις τη δύσπνοια, σκέφτεσαι και το πρέπει και η δύσπνοια καταγράφεται μέσα σου σαν άγχος. Έτσι, μόλις στριμωχτείς βγάζεις τη μάσκα. Ο χρόνος που την κράτησες ήταν λιγότερο από δύο λεπτά. Ο λόγος; Το σύνδρομο Χαμηλής Ανοχής Στη Στέρηση, δηλαδή η αδυναμία ν’ αντέξεις τη στέρηση σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους. Ένα βασικό κριτήριο για τη ΧΑΣΣ, είναι ο χρόνος αντίδρασης. Για παράδειγμα σε μια αίθουσα, εκατό άτομα παρακολουθούν μια διάλεξη. Είναι Ιούνιος, έχει χαλάσει το κλιματιστικό και κάνει ζέστη. Ο άνθρωπος που θα πει πρώτος «ζέστη κάνει εδώ μέσα» έχει ΧΑΣΣ. Επίσης, εκείνος που θα σηκωθεί πρώτος, έχει κι αυτός ΧΑΣΣ. Τα κριτήρια για το ΧΑΣΣ είναι τρία: Ο χρόνος αντίδρασης, ο τρόπος αντίδρασης και ο έλεγχος αντίδρασης. Δηλαδή, αν το άτομο που θ’ αντιδράσει πρώτο είναι μια υστερική κυρία, τότε το ΧΑΣΣ δεν προέρχεται μόνο από τον χρόνο, αλλά και τον τρόπο αντίδρασης. Επίσης, μια τέτοια αντίδραση δείχνει ότι το άτομο δεν έχει έλεγχο στη συμπεριφορά του.
Ας επανέλθουμε όμως εκεί που φόρεσες τη μάσκα και σε δύο λεπτά την έβγαλες. Δεν έχεις διαβάσει ακόμα αυτό το άρθρο και δεν έχεις ιδέα από ΧΑΣΣ. Αυτό που ξέρεις είναι ότι πρέπει να πας στο σουπερμάρκετ και πρέπει να φορέσεις αυτό το… μαραφέτι που σε πνίγει (και κρύβει και την… ομορφιά σου). Λες λοιπόν «θα τη φορέσω εκεί» και ξεκινάς.
Φοράς τη μάσκα, μπαίνεις στο σουπερμάρκετ, παίρνεις ένα καλάθι και αρχίσεις να περπατάς στους διαδρόμους. Τώρα η δύσπνοια είναι πιο έντονη διότι περπατάς. Ταυτόχρονα ακούς από μέσα σου ένα επιτακτικό «πρέπει να τη φοράω». Η δύσπνοια μεταλλάσσεται σε άγχος. Παρατάς το άδειο καλάθι σε μια μεριά και βγαίνεις βιαστικά από το κατάστημα. Μόλις βγεις, βγάζεις τη μάσκα χωρίς να σ’ ενδιαφέρει ποιος είναι γύρω σου και σε ποια απόσταση.
Με το σουπερμάρκετ τη γλίτωσες (αν και δεν έχεις κάνει τα ψώνια). Τώρα αλλάζουμε επίπεδο. Πρέπει να πάρεις το λεωφορείο. Στο σπίτι, όταν φόρεσες τη μάσκα, την έβγαλες γρήγορα και σκέφτηκες: Θα τη φορέσω εκεί. Δεν είναι ανάγκη να τη φορέσω από τώρα. Υπενθυμίζω: Αγνοείς ότι είσαι φορέας του «αντιδότου» στο ΧΑΜ, δηλαδή του ΧΑΣΣ. Μπαίνεις λοιπόν στο λεωφορείο με τη μάσκα. Όλοι φοράνε μάσκες και, για κακή σου τύχη, υπάρχει κι ένα μπάτσος που κι αυτός φοράει μάσκα.
Αμέσως ενεργοποιείται το ΧΑΣΣ. Σε πιάνει άγχος, αλλά τώρα δεν μπορείς να φύγεις, όπως την κοπάνησες από το σουπερμάρκετ. Σε λούζει κρύος ιδρώτας και μια εσωτερική τρεμούλα. Ζεσταίνεσαι πολύ (κάτι λέγαμε για… ΧΑΜΑΜ). Έχεις κοκκινίσει και τα μάτια σου έχουν ανοίξει διάπλατα. Είσαι στα πρόθυρα μιας κρίσης πανικού, η οποία εκδηλώνεται μόλις σας πιάνει φανάρι. Ορμάς στον οδηγό και του λες «ανοίξτε μου σας παρακαλώ να κατέβω». Ο οδηγός βλέπει το χάλι σου, αλλά βλέπει ταυτόχρονα και τον μπάτσο από το καθρεφτάκι και σου λέει «υπομονή, η στάση είναι λίγο παραπέρα». Με το ζόρι κρατιέσαι να μη σκίσεις την μπλούζα σου και μόλις φτάνετε στη στάση ξεχύνεσαι έξω και βγάζεις τη μάσκα.
