ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΛΗΝΥΧΤΑΣ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΡΙΕΣ. Ένα βιβλίο που απορρίπτει τα στερεότυπα

Αναδημοσίευση από elle.gr

Ποιος είπε ότι τα μικρά κορίτσια πρέπει να έχουν για πρότυπο τις πριγκίπισσες των παραμυθιών; Οι «Ιστορίες της καληνύχτας για επαναστάτριες» των εκδόσεων Ψυχογιός, είναι ένα βιβλίο που εμπνέεται από επιστήμονες, πολεμίστριες και καλλιτέχνιδες που έγραψαν ιστορία, και ενθαρρύνει τις γυναίκες να κυνηγήσουν από νωρίς τα όνειρά τους.

Οι Ιστορίες της καληνύχτας για επαναστάτριες είναι ένα βιβλίο που σηματοδοτεί μια επανάσταση: χάρη σε μια επιχείρηση συμμετοχικής χρηματοδότησης (crowfunding) είναι το βιβλίο που έχει λάβει τις περισσότερες χορηγίες στην ιστορία, ένα λογοτεχνικό πόνημα (έχει ήδη μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες) που συγκέντρωσε το ασύλληπτο ποσό του ενός εκατομμυρίου τριακοσίων χιλιάδων δολαρίων σε διάστημα έξι μηνών, από τότε που ξεκίνησε η εκστρατεία, τον Απρίλιο του 2016, ως τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς. Παράλληλα, έφερε επανάσταση και στην παιδική λογοτεχνία γιατί διηγείται εκατό ιστορίες «απίστευτα» αληθινές, τη ζωή εκατό γυναικών οι οποίες έγραψαν ιστορία, που με αποφασιστικότητα και μια δόση τρέλας σπάνε τους κανόνες που τους εμπόδιζαν να πράξουν το σωστό.

Το εγχείρημα των συγγραφέων, της Φραντσέσκα Καβάλο και της Έλενα Φαβίλι, οι οποίες ίδρυσαν την Timbuktu Labs το 2012 – την πρώτη εταιρεία media με ψηφιακά προϊόντα για παιδιά – ήταν να μεταφράσουν σε απλή και προσιτή γλώσσα τις ζωές γυναικών που αντί για τον πρίγκιπα πάνω στο άσπρο άλογο προτίμησαν το πτυχίο, την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους, την επαγγελματική τους αποκατάσταση, την πιο ευγενή μορφή δικαιοσύνης μαχόμενες στην πρώτη γραμμή.

Βασίλισσες, επιστήμονες, αθλήτριες, πολιτικοί, πολεμίστριες, ακτιβίστριες, συγγραφείς, καλλιτέχνηδες…μεταξύ των εκατό πρωταγωνιστριών συναντάμε διάσημες γυναίκες όπως τη Μαρία Κάλλας, την Ελισάβετ την Πρώτη, τη Μαρί Κιουρί, τη Μαλάλα Γιουσαφζάι, τη Ζαχά Χαντίντ, τη Νίνα Σιμόουν, την Κοκό Σανέλ, τις ανίκητες τενίστριες και αδερφές Σερίνα και Βίνους Γουίλιαμς, αλλά και λιγότερο διάσημες γυναίκες, όπως τη νεαρή Σύρια κολυμβήτρια Γιούσρα Μαρντίνι, που κολυμπούσε επί τρεις ώρες στα νερά της Μεσογείου για να σώσει τους συνταξιδιώτες της τραβώντας και σπρώχνοντας το κατεστραμμένο φουσκωτό με το οποίο είχαν διαφύγει από την εμπόλεμη κατάσταση στη χώρα της (το 2016 αγωνίστηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο με την πρώτη στην ιστορία ομάδα προσφύγων)∙ ή τη Μαρία Ράιχε, που είχε ήδη ανακαλύψει ο Αλεχάντρο Αραβένα στην τελευταία Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία, Γερμανίδα αρχαιολόγο η οποία, παρά τα πενιχρά μέσα που διέθετε στη μελέτη των σχημάτων του πολιτισμού Νάζκα στην έρημο της Χιλής, χρησιμοποιώντας μια απλή μεταλλική σκάλα ανακάλυψε πως οι γραμμές που ήταν χαραγμένες στο έδαφος δεν ήταν παρά ουράνιοι αστερισμοί∙ τις υπέροχες Cholita Climbers, Βολιβιανές ορειβάτισσες, που αναρριχήθηκαν στις κορυφές των Άνδεων, εκτυφλωτικές μέσα στη χιονοθύελλα με τα πολύχρωμα σάλια και τις παραδοσιακές φούστες τους γιατί ποιος είπε ότι οι γυναίκες είναι μόνο για να μένουν στο σπίτι, για να καθαρίζουν και να μαγειρεύουν για τους άντρες;

Κάθε ιστορία συνοδεύεται από ένα πορτρέτο που υποκαθιστά την απουσία της πρωταγωνίστριας: εξήντα γυναίκες εικονογράφοι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση της Φραντσέσκα Καβάλο και της Έλενα Φαβίλι για να φιλοτεχνήσουν μια πινακοθήκη rebel girls: έτσι, υπάρχει η πληθωρική και εξωτική εικονογράφηση της Ελένα Μοράις Σοάρες (Φρίντα Κάλο και Μίριαμ Μακέμπα), η ειρωνική και εκλεπτυσμένη της Άνα Γκαλβάν (Ελισάβετ η Πρώτη, Ζινγκού και Γουάνγκ Ζενιί), η έντονη της Ντέμπορα Γκουίντι (Μάργκαρετ Θάτσερ, Μικέλα ΝτεΠρίνς και αδερφές Γουίλιαμς).

Διαβάζοντας τις Ιστορίες της καληνύχτας για επαναστάτριες συγκινείσαι, γελάς, θυμώνεις: κάθε διήγηση είναι και μια ευχή για όλους, για κορίτσια, για αγόρια, για μεγάλους, μια καληνύχτα ελπίδας για αλλαγή της καθημερινότητάς μας, που αργά ή γρήγορα θα συμβεί ή ήδη συμβαίνει. Στην ιστορία της Αυστραλής ιστιοπλόου Τζέσικα Γουότσον, που από μικρή έτρεμε το νερό και στα δεκαέξι της διέσχισε τους ωκεανούς μόνη, παλεύοντας με τους ίδιους τους φόβους της, είναι κλεισμένη σε λίγες μόνο γραμμές όλη η ποίηση του εγχειρήματός της:

«Ολομόναχη, η Τζέσικα έσκιζε τα κύματα χωρίς σταματημό. Ήρθε αντιμέτωπη με κύματα ψηλά σαν ουρανοξύστες, ξύπνησε λουσμένη στο φως μαγευτικών ξημερωμάτων, συνάντησε γαλάζιες φάλαινες και χάζευε τα πεφταστέρια πάνω στο σκάφος της» (Καβάλο, Φαβίλι). Το βιβλίο κυκλοφόρησε στην Ιταλία στις 28 Φεβρουαρίου 2017∙ η Φραντσέσκα Καβάλο και η Έλενα Φαβίλι ζουν στο Βένις Μπιτς της Καλιφόρνια και αυτή την περίοδο είναι απασχολημένες με την προώθηση του βιβλίου τους, με αποκορύφωμα δύο σημαντικά ραντεβού: στις 7 Μαρτίου θα βρίσκονται στη Βουλή των Αντιπροσώπων παρουσία της Λάουρα Μπολντρίνι και της Αλεσάντρα Λόνγκο,με τη συμμετοχή της Τζέπι Κουτσάρι στην ανάγνωση αποσπασμάτων, ενώ στις 9 Μαρτίου, στις 18.30 το απόγευμα, θα παρουσιάσουν τις Ιστορίες της καληνύχτας για μικρές επαναστάτριες στο βιβλιοπωλείο Rizzoli, στη Γκαλερία Βιτόριο Εμανουέλε ΙΙ μαζί με τη Λουτσάνα Λιτιτζέτο.

Τις συναντήσαμε κι εμείς και μας μίλησαν για την πολύ ωραία ιστορία τους.

Στο πανόραμα παιδικής λογοτεχνίας, Οι ιστορίες της καληνύχτας για επαναστάτριες αντιπροσωπεύουν μια παραφωνία. Πώς γεννήθηκε η ανάγκη να καταπιαστείτε με ένα τέτοιο θέμα; Και περιμένατε τόσο μεγάλη επιτυχία;

«Από την εμπειρία μας στο χώρο των επιχειρήσεων διαπιστώσαμε πως – σε αντίθεση με τους άνδρες συναδέρφους μας – είχαμε μεγαλώσει με ελάχιστα πρότυπα δυναμικών γυναικών, οι οποίες είχαν πάρει τη ζωή στα χέρια τους και είχαν επιτύχει καταπληκτικά πράγματα. Αντιληφθήκαμε επίσης πως τα αγαπημένα μας βιβλία και κινούμενα σχέδια δεν είχαν σχεδόν καμία ηρωίδα! Μετά από κάποιες έρευνες που κάναμε, συνειδητοποιήσαμε πως αυτή δεν ήταν αποκλειστικά δική μας εμπειρία. Ακόμη και σήμερα, μόνο 18,5 % των ηρωίδων στα παιδικά μέσα έχει επαγγελματικές φιλοδοξίες, σε αντίθεση με το 80% των ηρώων. Οπότε αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε μια εναλλακτική. Δουλέψαμε πολύ καιρό πάνω στο χτίσιμο της εκστρατείας και πραγματοποιήσαμε μια πολύ εμπεριστατωμένη έρευνα στο πώς οι γονείς βίωναν το πρόβλημα τέτοιων στερεοτύπων, στο πώς μιλούσαν γι’ αυτά. Δουλέψαμε σχεδόν ένα χρόνο για να στήσουμε μια επιτυχημένη εκστρατεία, αλλά η επιτυχία του βιβλίου ξεπέρασε κάθε προσδοκία».

Οι Ιστορίες της καληνύχτας για επαναστάτριες αφηγούνται την πραγματική ζωή μοναδικών, ασυνήθιστων γυναικών με κοινή την επιθυμία να αλλάξουν με τον δικό τους τρόπο το μέλλον του κόσμου. Τι σημαίνει για εσάς να είναι κάποιος «επαναστάτης»;

«Το μήνυμα του βιβλίου είναι, πρώτα απ’ όλα, πως δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος να επαναστατεί κανείς. Επαναστάτες είναι όσοι αφήνονται στη μαγεία του κόσμου, όσοι αντιστέκονται στον πειρασμό της υπερβολικής σοβαρότητας. Επαναστάτες είναι τα άτομα που καλλιεργούν ένα πάθος, που δεν αφήνουν τον κυνισμό να τα διαφθείρει. Επαναστάτριες είναι και τα κορίτσια που δεν υποχωρούν μπροστά σε έναν περιορισμένο αριθμό επιλογών, που επιμένουν να αναζητούν ώσπου να βρουν αυτό που πραγματικά τις ενδιαφέρει. Και που, όταν το βρουν, δε θα το εγκαταλείψουν εύκολα. Επαναστάτριες είναι οι γυναίκες που δεν επιτρέπουν να καθορίζονται από τους άλλους, μα παλεύουν για το δικαίωμα της επιλογής του πεπρωμένου τους. Τέλος, το να είσαι επαναστάτρια, για πάρα πολλές γυναίκες σε όλο τον κόσμο, είναι ζήτημα επιβίωσης. Όχι πολυτέλεια. Γι’ αυτό, πιστεύουμε πως είναι σημαντικό να μάθουμε να είμαστε επαναστάτριες από μικρές».

Όλες οι γυναίκες που πρωταγωνιστούν στο βιβλίο είναι πρότυπα θάρρους και αφοσίωσης. Με ποιες από τις ιστορίες της καληνύχτας που περιλαμβάνετε στο βιβλίο νιώθετε πιο δεμένες;

«Υπάρχει από ένα κομμάτι μας σε όλες τις ιστορίες. Ήταν τεράστιο προνόμιο για εμάς να δουλεύουμε όλους αυτούς τους μήνες περιστοιχισμένες από τόσο λαμπρά παραδείγματα. Ήταν χαρά μας να μπορέσουμε να παρουσιάσουμε στον υπόλοιπο κόσμο την ιστορία κάποιων Ιταλίδων, σε ορισμένες περιπτώσεις σχεδόν άγνωστων στην Ιταλία, όπως της ποδηλάτριας Αλφονσίνα Στράντα ή της οδηγού της Φόρμουλα 1 Λέλλα Λομπάρντι, που έμαθε να οδηγεί με το φορτηγάκι του πατέρα της, παραδίνοντας σαλάμια και μπριζόλες στους λόφους του Πιεμόντε!».

Οι εκατό ιστορίες του βιβλίου εμπλουτίζονται με πορτρέτα φιλοτεχνημένα από τις πιο προικισμένες σύγχρονες εικονογράφους. Πώς χτίσατε τη σχέση μεταξύ κειμένου και εικόνων;

«Με εφαλτήριο τις ιστορίες, εξετάσαμε ποια θα ήταν η καταλληλότερη καλλιτέχνιδα για να αιχμαλωτίσει το πνεύμα κάθε προσωπικότητας. Στη συνέχεια, έγινε μια φωτογραφική έρευνα για να εμπνευστεί η καλλιτέχνιδα και μια σειρά από επαναλήψεις για να εκτιμηθεί η διαφορά μεταξύ των πορτρέτων, διατηρώντας την υφολογική συνοχή του βιβλίου».

H περιπέτειά σας θα μπορούσε αναμφίβολα να είναι η εκατοστή πρώτη ιστορία στο κλείσιμο του βιβλίου! Λέμε συνήθως πως τα όνειρα μπορούν να πραγματοποιηθούν. Ίσως, αφού διαβάσει κανείς το βιβλίο, θα μπορούσε να πει ότι είναι ακριβώς η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας – όσο περίπλοκη κι αν είναι – που μας βοηθά να ονειρευόμαστε;

Από την αρχή της ιστορίας της εταιρείας μας, της Timbuktu Labs, το μότο μας ήταν «Κεντρίζω τη φαντασία ως εργαλείο συνειδητοποίησης της πραγματικότητας». Ας πούμε, λοιπόν, ότι πιστεύουμε πως η καλλιέργεια μιας στενής σχέσης μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου βοηθά τα άτομα να ανακαλύψουν τις δυνατότητες της πραγματικότητας και όχι τόσο τα όριά της, κι αυτό μπορεί να αλλάξει τον κόσμο σημαντικά.

Αναδημοσίευση από elle.gr