Εμφύλιος ‒ 1947! Μια διαταγή της πολιτείας για εκκένωση του χωριού ταράζει τη ζωή του Μιχάλη και της οικογένειάς του. Νιώθει ρίγος στη ραχοκοκαλιά, καθώς μια ανάμνηση από τα παλιά συγκλονίζει και πάλι την ύπαρξή του. Το ’χει ξαναζήσει! Φεύγουν! Ναι, φεύγουν πάλι, για να προστατευθούν! Αύγουστος ήταν, του 1915 που οι τελάληδες είπαν στα γυναικόπαιδα: «Θα σας προστατεύσουμε». Τότε, αν και κυνηγημένος και κρυμμένος σε μια σπηλιά πάνω από το χωριό του, έδωσε τη συγκατάθεσή του από μακριά, έκανε νόημα στους αγαπημένους του να αναχωρήσουν. Μα δεν τους ξαναείδε ποτέ!
Οι θύμησες ξεδιπλώνονται καθώς το μυαλό του καλπάζει και ταξιδεύει στο 1895 ‒αυτή είναι η χρονική αφετηρία της ιστορίας μου‒, στην Ανατολή και βρίσκεται στο χωριό του με τους συγγενείς του. Ανταμώνει με τους ανθρώπους της φυλής του, τους Αρμένιους, έρχεται σε επαφή με την τραγική καθημερινότητά τους, με καραβάνια, χάνια, εμπόρους ταξιδευτές. Εκεί, μέσα στα πέπλα της Ανατολής, ξανασμίγει με την πρώτη αγάπη του. Ξαναζεί το παρελθόν της οικογένειάς του και συνταράσσεται η καρδιά του καθώς τα πάντα είναι γραμμένα με αίμα! 1915: «Αφαιρείται ολότελα από τους Αρμενίους το δικαίωμα να ζουν και να εργάζονται στο τουρκικό έδαφος. Η Κυβέρνηση αναλαμβάνει κάθε ευθύνη αναφορικά με το ζήτημα αυτό και διατάζει να μη μείνει ούτε καν ένα μωρό στην κούνια».
Τρομοκρατημένος, αηδιασμένος από τη σκληρότητα των ανθρώπων, από το άδικο που συντελείται επάνω σε αθώους ανθρώπους φεύγει κατάμονος, μακριά από τον τόπο του, αναζητώντας έναν δικό του άνθρωπο. Έναν χρόνο μετά βρίσκεται στην Καππαδοκία και συναντιέται με το πεπρωμένο του, την Αναστασία, δασκάλα στην πόλη της Αραβησσού, μια νέα με όλα τα κλαδιά της νιότης της σπασμένα. Κι εκεί όπου έσταξε το δάκρυ του πόνου, εκεί όπου το χώμα βάφτηκε κόκκινο, εκεί όπου η ανάσα τέλειωσε στον τελευταίο χτύπο της καρδιάς, φύτρωσε ένα μικρό κυκλάμινο στην καρδιά της πέτρας.
Οι βασικοί ήρωες δύο, ο Μιχάλης (αυτό είναι άραγε το όνομά του;) και η Αναστασία, που πλαισιώνονται από πολλούς χαρακτήρες εξίσου μυθιστορηματικούς. Εκείνος, ήρεμος και δίκαιος, έμαθε να ζει χωρίς να καταπιέζει και να καταπιέζεται. Εκείνη, φιλομαθής, διδάσκεται και διδάσκει την ελληνική γλώσσα με πάθος.
Μετά τον θάνατο του πατέρα μου βρήκα ένα βιβλίο δεμένο με σπάγγο στο σεντούκι με τα έγγραφά του. Μου κίνησε το ενδιαφέρον. Δεμένο; Γιατί; σκέφτηκα. Τι μυστικό κρύβει; Και αποφάσισα να το ανοίξω! Οι σελίδες δεν ήταν γραμμένες στα ελληνικά. Κάτω από μια σελίδα υπήρχε χειρόγραφη σημείωση που μαρτυρούσε ότι ανήκε στον γραφικό χαρακτήρα του παππού μου! Το πήγα σε μεταφραστές. Άκουγα στο σπίτι κατά καιρούς σιωπηλές συζητήσεις που διακόπτονταν, μισόλογα κυρίως που αφορούσαν την καταγωγή του… Έπρεπε να μάθω περισσότερα…
Οικογενειακές στιγμές
(Η Αναστασία στο κέντρο και δίπλα της ο Μιχάλης)
Έτσι ξεκίνησε το συγκλονιστικό ταξίδι στη ζωή του Μιχάλη και της Αναστασίας, που έκρυβε και για μένα εκπλήξεις. Ήταν άνθρωποι δικοί μου, συγγενείς μου, οι παππούδες μου. Μεγάλωνα στην αγκαλιά τους, ακούγοντας τους ήχους της καρδιάς τους και το τράνταγμα του στήθους τους από τα αναφιλητά, καθώς ξετύλιγαν ακατάπαυστα το κουβάρι της ζωής τους.
Μια βαθιά βουτιά στην Ιστορία της εποχής, στη γενοκτονία των Αρμενίων και στα δραματικά γεγονότα που σημάδεψαν τους λαούς της Ανατολίας, έφεραν στο φως ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα βασισμένο σε αληθινά γεγονότα.
Ο γραφικός χαρακτήρας του Μιχάλη με αρμενική γραφή και τούρκικες λέξεις.
Σε ελεύθερη μετάφραση: «1949 Αυτό το βιβλίο μου το χάρισε ο υιός μου, ο Θεός να δώσει, χώμα να πιάνει και χρυσάφι να γίνεται…Ζαντίκ» (Πασχάλης)
