Η Βέρα Αθανασίου, ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, προσεγγίζει το θέμα της αποπλάνησης ανηλίκων καθώς και του καθορισμού ορίων στα παιδιά από την πλευρά των γονέων, δύο θέματα άκρως αλληλένδετα που μας αφορούν όλους. Η αποπλάνηση ανηλίκων είναι ένα φαινόμενο που συνέβαινε πάντα και σήμερα συμβαίνει όλο και περισσότερο. Οι περιπτώσεις ενηλίκων που παραμονεύουν στο πάρκο προκειμένου να βρουν την κατάλληλη στιγμή για να προσεγγίσουν ένα παιδί με απώτερο σκοπό να το πάρουν μαζί τους έχουν πολλαπλασιαστεί.
Τις περισσότερες φορές ο θύτης έχει ένα σχέδιο. Το σχέδιο αυτό είναι να χρησιμοποιήσει ένα ερέθισμα το οποίο γνωρίζει ότι θα προκαλέσει το ενδιαφέρον του παιδιού – ένα γλυκό, ένα μικρό ζωάκι, ένα δωράκι ή ακόμα και μια δικαιολογία σχετικά με ένα συμβάν που θα μπορούσε να υφίσταται στην πραγματικότητα. Στις περιπτώσεις αποπλάνησης μέσω διαδικτύου, ισχύει ο ίδιος μηχανισμός αλλά με τη χρήση του διαδικτύου.
Το θέμα της αποπλάνησης είναι ένα φλέγον ζήτημα και όλοι καλούμαστε να δράσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ώστε τα παιδιά μας να μην πέσουν σε αυτή την παγίδα. Για να το πετύχουμε αυτό, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ποια είναι τα χαρακτηριστικά που καθιστούν τα παιδιά μας πιο υποβόλιμα σε τέτοιου είδους επιρροές, καθώς επίσης και κάποιους τρόπους παρέμβασης προκειμένου να προλάβουμε παρόμοια φαινόμενα.
Οι πιο ευάλωτες περιπτώσεις είναι παιδιά που είναι πιο ευκολόπιστα, που έχουν ασαφή τοποθέτηση ορίων από την πλευρά της οικογένειας, παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση ή που μεγαλώνουν σε οικογένειες που πιθανότητα υπάρχουν συγκρούσεις ή συνθήκες που το τοποθετούν σε μια συναισθηματική αιώρηση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το θέμα δεν είναι ότι το παιδί δε γνωρίζει τους κατάλληλους κανόνες, πρακτικές και συμβουλές προκειμένου να αποφύγει τον κίνδυνο αποπλάνησης. Το θέμα είναι ότι παρόλο που γνωρίζει τι πρέπει να κάνει, δεν είναι σε θέση να ακολουθήσει αυτές τις συμβουλές. Υπάρχουν δηλαδή κάποιοι ασυνείδητοι παράγοντες που λειτουργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να καταστήσουν το παιδί πιο ευάλωτο σε τέτοιου είδους επιρροές και κακόβουλα πλησιάσματα. Σε αυτές τις ασυνείδητες επιρροές, τον βασικότερο ρόλο παίζει ο τρόπος που το παιδί εισπράττει τους ίδιους τους γονείς. Ιδιαίτερα επιτρεπτικοί γονείς κάνουν το παιδί να νιώθει ότι οι κανόνες που του θέτουν δεν έχουν μεγάλη βαρύτητα, ενώ απορριπτικοί γονείς κάνουν τα παιδιά να αισθάνονται συναισθηματικά ανεπαρκή με χαμηλή αυτοεκτίμηση και συνεπώς πιο ευάλωτα στον ξένο που θα τους δείξει πλαστή ενσυναίσθηση.
Χρέος όλων των γονιών είναι να προστατεύουν το παιδί και να είναι κοντά του. Να χτίσουν με το παιδί σχέση εμπιστοσύνης, να κατανοούν τις ανάγκες του, να καθρεφτίζουν το συναίσθημά τους, να δείχνουν ενσυναίσθηση σε αυτά που του συμβαίνουν, να το ρωτάνε πολύ συχνά «πώς αισθάνεσαι, πώς με εισπράττεις, τι σου λείπει, τι έχεις ανάγκη, τι περιμένεις, τι προσδοκίες έχεις;». Να βεβαιωθούν ότι το παιδί αισθάνεται τους γονείς του καλά. Να του δίνουν κράτημα στις ανάγκες του και τις επιθυμίες του.
Στη συνέχεια, παρατίθενται μερικές πρακτικές συμβουλές για να προλάβουν οι γονείς τη δυσάρεστη περίπτωση αποπλάνησης:
– Να θέτουν σαφή όρια, ώστε να δίνουν στο παιδί τη δυνατότητα να καταλάβει τι είναι σωστό και τι λάθος. Ακόμα και αν το παιδί διαμαρτύρεται στην κάθε απαγόρευση του γονέα, την ίδια στιγμή, σε ασυνείδητο επίπεδο, αισθάνεται ασφάλεια γιατί καταλαβαίνει ότι αφού μπορούν οι γονείς να το οριοθετήσουν, τότε μπορούν να οριοθετήσουν και οποιονδήποτε κίνδυνο ελλοχεύει.
– Να δίνουν σαφείς οδηγίες στα παιδιά. Για παράδειγμα, δεν πρέπει να απαντούν ποτέ σε κάποιον άγνωστο άνθρωπο που θα τους προσεγγίσει, πάντα να ενημερώνουν τον γονέα αν αισθάνονται διαφορετικά, κανένα άγγιγμα δεν πρέπει να μένει μυστικό κ.λπ.
– Να καθρεφτίζουν το συναίσθημα του παιδιού ώστε το παιδί να είναι σε θέση να αναγνωρίζει το συναίσθημά του και να ξέρει ότι είναι ευπρόσδεκτη η περιγραφή του συναισθήματος στον γονέα και το μοίρασμα μαζί του. Να μην επικρίνουν ποτέ τα συναισθήματά του. Έτσι θα καταφέρουν να προλάβουν τις περιπτώσεις απόσυρσης και στροφής του παιδιού στον εαυτό του.
Όσο πιο καλά αισθάνεται ένα παιδί εντός του οικογενειακού περιβάλλοντος, τόσο πιο οχυρωμένο είναι απέναντι στους εξωτερικούς κινδύνους.
Κλείνοντας, αυτό που καλούνται όλοι οι γονείς να κάνουν είναι να βελτιώνονται, να ενημερώνονται, να μελετούν τη σχέση τους με τα παιδιά τους και να προσπαθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να τους προσφέρουν τον κόσμο μέσα στον οποίο ονειρεύονται να ζουν και να δημιουργήσουν μεγαλώνοντας.
