Δικτατορία 21ης Απριλίου: Η καθημερινή ζωή στην Αθήνα μέσα από την πένα ενός αγαπημένου συγγραφέα

Ξημερώματα της 21ης Απριλίου 1967, καταλύθηκε το δημοκρατικό πολίτευμα στην Ελλάδα. Τμήματα καταδρομέων είχαν ήδη καταλάβει όλα τα τηλεπικοινωνιακά κέντρα στην Αθήνα, προτού τα τανκς βγουν στους δρόμους για να περικυκλώσουν κομβικά σημεία και να φράξουν τις εξόδους της πρωτεύουσας προς την επαρχία. Τα ονόματα των πρωτεργατών της Χούντας, Γεωργίου Παπαδόπουλου, Στυλιανού Παττακού και Νικολάου Μακαρέζου, όπως βέβαια και του «αόρατου δικτάτορα» Δημητρίου Ιωαννίδη, θα μείνουν πάντα συνδεδεμένα με τη μαύρη αυτή επέτειο, με τις δολοφονίες αντιφρονούντων, τις φυλακίσεις, τα βασανιστήρια, τις εξορίες και, τελικά, την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στη Χούντα των Συνταγματαρχών, αυτά που εκτυλίχθηκαν στη διάρκειά της και αυτά που ακολούθησαν, είναι λίγο-πολύ γνωστά και, για όσους αγαπούν να μελετούν σε βάθος τις εξελίξεις που μας έχουν οδηγήσει στο σήμερα, τα ιστορικά βιβλία αφθονούν. Όσο όμως οι δεκαετίες περνούν και οι γενιές που έζησαν τα γεγονότα αυτά φεύγουν σταδιακά από τη ζωή, τόσο το κοινωνικό πλαίσιο φαντάζει μακρινό, άγνωστο, αν όχι και ξένο. Γι’ αυτό κι έχει πρόσθετη αξία η λογοτεχνική ματιά και πένα που στρέφεται εκεί, για να ξαναζωντανέψει την εποχή και να μας βοηθήσει όχι μόνο να την κατανοήσουμε, αλλά και να τη ζήσουμε μέσα από τη ζωή των μυθιστορηματικών ηρώων που θα μπορούσαν να είναι οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας, οι γονείς μας, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία φίλοι μας.

Δύο βιβλία που με ξεχωριστή μαεστρία παρουσιάζουν τις συνθήκες της καθημερινής ζωής λίγο πριν από τη Χούντα και στη διάρκειά της έχει υπογράψει ο καταξιωμένος συγγραφέας Θοδωρής Παπαθεοδώρου: ΖΩΕΣ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ και ΖΩΕΣ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ.

Στο μυθιστόρημα ΖΩΕΣ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ παρουσιάζεται η ζωή στην Αθήνα του 1966: η πλατεία Ηρώων, η οδός Ήβης, η οδός Νυμφών, τόποι και δρόμοι σαν όλους τους τόπους και δρόμους της πρωτεύουσας – μικροί, ασήμαντοι, γεμάτοι λύπες κι έγνοιες, μα και απέραντη τρυφερότητα. Σ’ αυτούς τους δρόμους γεννιούνται και πεθαίνουν οι επιθυμίες και τα όνειρα των ανθρώπων, όνειρα που έρχονται κάθε δειλινό με το φως της σελήνης και χάνονται κάθε αυγή με τη θλιβερή σειρήνα της φάμπρικας. Οι ελπίδες του νεαρού Λουκά, η νοσταλγία του ξεπεσμένου «Κόμη», ο αδιέξοδος έρωτας του μεσόκοπου Αγησίλαου, η γονατισμένη ζωή της Αργυρώς, ο σκληρός Βλάσης και η εξαπατημένη Φρόσω, η απογοήτευση της Άννας που ικετεύει για δυο λέξεις τρυφερές, ο φιλότιμος Σπύρος κι ο γοητευτικός Αλέκος που την πολιορκούν, αλλά και η θεατρίνα, ο χαφιές, ο τραμπούκος, οι παπατζήδες, οι πόρνες, οι ιδρωμένοι άντρες στα μηχανουργεία και οι γυναίκες που βρίζονται στα κεφαλόσκαλα, προτού αγκαλιαστούν και σταυροφιληθούν ανταλλάσσοντας λόγια συγγνώμης κι αγάπης. Ζωές γλυκές και ζωές φαρμακωμένες, αξιοπρεπείς και μικρόψυχες, τραχιές και τρυφερές. Άλλες εύκολες, άλλες δύσκολες, άλλες ακύμαντες κι άλλες φουρτουνιασμένες. Ζωές ασπρόμαυρες, φθαρμένες, μα και ανυπόφερτα νοσταλγικές.

Το εξίσου χορταστικό μυθιστόρημα ΖΩΕΣ ΤΟΥ ΑΝΕΜΟΥ, που ακολούθησε, ολοκληρώνει τη γλαφυρή αυτή αναπαράσταση μιας ολόκληρης εποχής και το πορτρέτο μιας κυνηγημένης γενιάς. Πλέον βρισκόμαστε στην Αθήνα του 1967, της χρονιάς των σκιών: Χούντα, κυνηγητά, φυλακίσεις, εξορίες. Μέσα σε μια νύχτα, το κατακλυσμιαίο πέρασμα της Ιστορίας θα σαρώσει τις ζωές των πρωταγωνιστών: του Λουκά, της Αργυρώς, του «Κόμη», της Λόλας, του Αλέκου και, βέβαια, της Άννας· αυτή, πάντα επιφυλακτική, στιγματισμένη απ’ τον καταδικασμένο αντάρτη πατέρα της, θα ζήσει τον φλογερό έρωτα που πάντα ονειρευόταν μα είχε πάψει να καρτερά, θα βιώσει απόλυτα την πίστη και τη θυσία, και θα παλέψει με νύχια και με δόντια για να κρατήσει το παιδί που βλασταίνει μέσα της…

Είναι δυο σαγηνευτικά μυθιστορήματα που, μιλώντας για τη μνήμη και την αγάπη, ζωντανεύουν στη μνήμη μας αυτή την τόσο καθοριστική εποχή και ενισχύουν την αγάπη μας για την –άλλοτε γλυκιά, άλλοτε πικρή– καθημερινή μας ζωή.

Διάβασε ένα απόσπασμα από το βιβλίο «Ζωές του ανέμου»!