Η αυτοπεποίθηση είναι η άλλη πλευρά του νομίσματος της ανασφάλειας. Στηρίζεται πάνω στις ιδιότητες και τις ικανότητες ενός ανθρώπου. Μια ιδιότητα είναι η ομορφιά. Οι ικανότητες είναι πάντα ενδογενείς, δηλαδή δεν προέρχονται από εξωτερικές πηγές. Η ταχύτητα, η δύναμη και η εξυπνάδα είναι κι αυτές ιδιότητες, αλλά είναι ταυτόχρονα και ικανότητες. Βέβαια, όσο και να έχεις μια ικανότητα, για να ενισχυθεί, χρειάζεται να την καλλιεργήσεις.
Ο Πέτρος και ο Άλκης είναι αθλητές του στίβου. Τρέχουν και οι δύο τα 100 μέτρα σε 11 δευτερόλεπτα και 5 δέκατα. Ο Πέτρος προπονείται δύο φορές την εβδομάδα από μία ώρα. Ο Άλκης πηγαίνει για προπόνηση δύο ώρες καθημερινά, βρέξει χιονίσει. Σε έξι μήνες ο Άλκης τρέχει τα 100 σε 10 δευτερόλεπτα και 8 δέκατα, ενώ ο Πέτρος εξακολουθεί να τα τρέχει σε 11 δευτερόλεπτα. Σε δύο χρόνια ο Άλκης έχει κατέβει στα 10 δευτερόλεπτα και 3 δέκατα, ενώ ο Πέτρος έχει εγκαταλείψει τον στίβο.
Όπως είπαμε, η αυτοπεποίθηση στηρίζεται πάνω στις ιδιότητες και τις ικανότητες. Όλες οι ικανότητες είναι ιδιοκτησία αυτού που τις έχει. Αν εσύ είσαι διάνοια στα μαθηματικά, αυτό δε σημαίνει ότι είναι και τα αδέλφια σου. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για όλες τις ιδιότητες. Μπορεί το ωραίο σώμα, το μπόι και τα όμορφα μάτια να είναι ιδιότητες, αλλά είναι ιδιοκτησία σου. Άλλες όμως ιδιότητες, όπως είναι ο πλούτος, τα ακριβά ρούχα και τα κοσμήματα ή το όνομα του διάσημου ή πλούσιου μπαμπά σου, είναι δικές σου, αλλά δεν είναι ιδιοκτησία σου. Οι ιδιότητες αυτές είναι εξωγενείς, δηλαδή προέρχονται από εξωτερικές πηγές. Γι’ αυτό θα έλεγα πως η αυτοπεποίθηση που βασίζεται μόνο σε ιδιότητες είναι χωρίς ρίζες. Είπαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο ότι η αυτοπεποίθηση θέλει τεκμήρια, δηλαδή φανερά και συγκεκριμένα αποτελέσματα. Όσο οι άλλοι σού κάνουν τεμενάδες και σ’ έχουν στο «περάστε, κύριε Τάδε», φουσκώνει η ετερόφωτη αυτοπεποίθησή σου. Όμως με την πρώτη απρόβλεπτη αναποδιά η αυτοπεποίθηση αυτή εξατμίζεται και δίνει τη θέση της στην ανασφάλεια.
Αυτοπεποίθηση είναι o βαθμός στον οποίο επαληθεύονται οι πεποιθήσεις που έχεις για την αξία σου. Η επαλήθευση των πεποιθήσεών μας γίνεται με αποδεικτικά στοιχεία, δηλαδή τεκμήρια. Για παράδειγμα, πιστεύεις ότι μπορείς να σηκώσεις ένα βαρύ αντικείμενο. Αν μπορέσεις να το σηκώσεις, η πεποίθησή σου επαληθεύεται. Αν καταφέρνεις να κάνεις πράγματα που δεν μπορούν να τα κάνουν οι περισσότεροι, τα τεκμήρια αυξάνονται. Όπως και να έχει το πράγμα, η αυτοπεποίθηση θέλει τεκμήρια.
Ακόμα ένας παράγοντας που επηρεάζει την αυτοπεποίθησή μας είναι η ζήτηση που υπάρχει για εμάς στους διάφορους τομείς της ζωής μας. Όπως θα δούμε παρακάτω, οι άνθρωποι εκφραζόμαστε με τη συμπεριφορά μας σε έξι διαφορετικούς τομείς. Οι τρεις βασικοί είναι η συντροφικότητα, η εργασία και η κοινωνική ζωή. Για παράδειγμα, η αυτοπεποίθηση που έχει ο Κυριάκος ως υδραυλικός εξαρτάται από τη ζήτηση που υπάρχει για εκείνον ως υδραυλικό. Δεν πά’ να χτυπάει το τηλέφωνο δέκα φορές την ημέρα από κοπέλες που ενδιαφέρονται για εκείνον; Αυτό μπορεί να του αυξάνει την αυτοπεποίθηση στον τομέα του φλερτ, όσο όμως το τηλέφωνο δε χτυπάει για τον υδραυλικό, στον επαγγελματικό τομέα ο Κυριάκος υποφέρει από ανασφάλεια. Με άλλα λόγια, η αυτοπεποίθηση και η ανασφάλεια δεν εκδηλώνονται σε όλους τους τομείς της ζωής. Μπορεί στον τομέα της εργασίας να έχεις μεγάλη αυτοπεποίθηση και στον κοινωνικό τομέα μεγάλη ανασφάλεια.
Για να έχουμε μια συγκεκριμένη εικόνα για την αυτοπεποίθηση, θα δημιουργήσουμε μια κλίμακα αυτοπεποίθησης.
