Άγριες θάλασσες: «Η Ιστορία που σβήνει μέσα στη σκόνη του χρόνου»

Η πραγματική Ιστορία σβήνει μέσα στη σκόνη του χρόνου. Έχοντας αυτό κατά νου δοκιμάστηκα να γράψω την ιστορία ενός απλού ανθρώπου, του Μιλτιάδη Χούμα, ενός καπετάνιου που κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πέρασε στη συμμαχική οργάνωση Διαφυγή και διέθεσε τον εαυτό του και το καΐκι του στις ανάγκες της, προσπαθώντας να βοηθήσει να διαφύγουν με ασφάλεια, προς την Ανατολή, Έλληνες και Άγγλοι αγωνιστές που κινδύνευαν στην κατεχόμενη Ελλάδα.

Ο ίδιος πίστευε πως ένας λαός γράφει Ιστορία μόνο με τις πράξεις του και γι’ αυτό τον λόγο ποτέ δεν αναφέρθηκε σε όλα όσα ο ίδιος έπραξε. Ούτε όταν το βρετανικό Πολεμικό Ναυτικό τον παρασημοφόρησε σε ειδική τελετή στο λιμάνι του Πειραιά για τη σχεδόν απίθανη διάσωση και τη διαφυγή του από την Κεφαλλονιά του Τζον Κέιπς, του μοναδικού επιζήσαντα από το ναυάγιο του υποβρυχίου «Περσεύς». Προτίμησε να ακουμπήσει το παρελθόν αυτό στη σιωπή του χρόνου και να συνεχίσει έναν σκληρό αγώνα επιβίωσης σε μια πατρίδα που ποτέ δεν του χαρίστηκε.

Η συγκίνησή μου ήταν μεγάλη όταν κράτησα στα χέρια μου το ημερολόγιό του του 1943 που διατηρούσε και άρχισα να διαβάζω τις καταχωρίσεις του. Ένα ημερολόγιο που μετά το τέλος του πολέμου ο ίδιος έκρυψε σε μια αποθήκη στο πατρικό του σπίτι στη Σάμο και ουδέποτε ξαναμίλησε για όλα όσα είχε προσφέρει στον αγώνα ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα, για να βρεθεί μετά τον θάνατό του από τον μικρό του γιο και να αποκαλύψει τη δράση αλλά και την ψυχοσύνθεση του Μιλτιάδη Χούμα.

Κάπως έτσι ξεκίνησε για μένα η περιπέτεια αυτού του βιβλίου. Με μια σαφή αφετηρία και έναν απροσδιόριστο προορισμό. Μέσα από μια τεράστια βιβλιογραφία και το εξαιρετικά οργανωμένο αρχείο της οικογένειάς του, προσπάθησα να αντλήσω τα στοιχεία εκείνα, που τον προσδιόριζαν ως άνθρωπο, σύζυγο, αγωνιστή, καπετάνιο, και να ακολουθήσω τις δικές του διαδρομές, να αφουγκραστώ τους φόβους του και τις ελπίδες του, να αντικρίσω την εποχή εκείνη μέσα από τα δικά του μάτια. Βρέθηκα στο καΐκι του, ακούμπησα τη λαγουδέρα, βράχηκα από την ίδια θάλασσα που έβρεχε την πλώρη της «Ευαγγελίστριας». Κι ήταν μια θάλασσα άγρια, γεμάτη αγωνία, φόβο, πόλεμο, ναυάγια, κρυμμένα μυστικά ελευθερίας, πάθη που επέπλεαν σαν συντρίμμια πάνω στα κύματά της, αλλά και όνειρα για μια καλύτερη ζωή που θέριεψαν στον αφρό της. Μια θάλασσα ίδια από την εποχή του Ομήρου έως και σήμερα, όπου η αντάρα ζυμώνεται με την ελπίδα.

Και αποδείχτηκε για μένα μια δύσκολη, «μια μεγάλη περιπέτεια στο λευκό των σελίδων», όπως γράφει ο Φλομπέρ. Μια διαδρομή ανάμεσα σε συνωμοτικά έγγραφα, σκοτεινές θάλασσες, κρυμμένα μυστικά αλλά και μια τρυφερή αγάπη, έναν έρωτα κοσμοπλάστη που καθόρισε το μέλλον αυτού του ανθρώπου και την πορεία του μετά τον πόλεμο.

Κατέγραψα τα γεγονότα με ιστορική εμβρίθεια, ακολουθώντας τις μαρτυρίες, αλλά με κύριο γνώμονα τον τρόπο που άγγιξαν τη δική μου ευαισθησία. Άλλωστε αυτό που ήταν ουσιώδες για εμένα δεν ήταν τα ίδια τα γεγονότα αλλά εκείνο το αγωνιακό συναίσθημα που δημιούργησαν στη σκέψη μου. Και αν έχει κάποια αξία στις μέρες μας το ιστορικό μυθιστόρημα είναι ακριβώς αυτή: η καταγραφή των συναισθημάτων που δημιουργεί στους μεταγενέστερους η Ιστορία. Ο τρόπος που κάνει τον σύγχρονο άνθρωπο να κοιτάξει κατάματα τα γεγονότα του παρελθόντος και να αντικρίσει τη μοίρα του μέσα στον χρόνο.

Οι Άγριες θάλασσες είναι μια μυθιστορηματική μαρτυρία για την πορεία αυτού του ανθρώπου, κυρίως όμως για την ταραγμένη εκείνη εποχή που την Ιστορία την έγραφαν και απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, μέσα από παράτολμες πράξεις και μυστικές, αντιστασιακές οργανώσεις. Η μυθιστορηματική φαντασία εμπλέκεται συχνά και μορφοποιεί νέους ήρωες, χωρίς ωστόσο να αλλοιώνει τους πραγματικούς, ακολουθώντας αυτό που έγραψε ο Φερνάντο Πεσσόα, ότι «η λογοτεχνία είναι η απόδειξη πως η ζωή δεν είναι αρκετή».