Άτακτος, συγκινητικός και αστείος… Γιατί ο Ρόαλντ Νταλ είναι ο ήρωάς μου

Το 2016 αποτελεί επετειακό έτος για την παιδική λογοτεχνία, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του Ρόαλντ Νταλ. Φέτος γιορτάζουμε το θρυλικό έργο, τη ζωή και τη μεγάλη κληρονομιά ενός από τους πιο αγαπημένους παραμυθάδες παγκοσμίως!

Ας δούμε πώς περιγράφει τον Ρόαλντ Νταλ ο Ντέιβιντ Ουάλιαμς, o αποκαλούμενος από την Guardian «Νέος Ρόαλντ Νταλ».

Το ενδιαφέρον μου για τον Ρόαλντ Νταλ ξεκίνησε όταν ήμουν μικρός. Ο ΤΣΑΡΛΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΣΟΚΟΛΑΤΑΣ ήταν ένα από τα πρώτα βιβλία της βιβλιοθήκης μου. Μου άρεσε πολύ ο τίτλος και πιστεύω πως είναι η απόλυτη παιδική ιστορία – εξάλλου έχει να κάνει με τη σοκολάτα!

Όταν είσαι παιδί και βρίσκεις έναν συγγραφέα που σου αρέσει, προσπαθείς να αποκτήσεις όλα τα βιβλία του. Το ίδιο έκανα κι εγώ.

Ο Νταλ είναι κάποιος που απλώς τον γνωρίζουμε, κάποιος που ξέρουμε πως είναι δημιουργικός, με ένα πολύ ιδιαίτερο έργο.

Ως κωμικός, έχω ξοδέψει πολύ χρόνο για να πω πράγματα, τα οποία, αν λέγονταν με σοβαρό τρόπο, θα ήταν εντελώς μη αποδεκτά, και δεν το κατορθώνω αυτό κάθε φορά. Στον κόσμο του Νταλ μια γιαγιά μπορεί να δηλητηριαστεί από τον εγγονό της, οι γονείς μπορεί να κατασπαραχθούν από έναν ρινόκερο, κι όμως, με κάποιον τρόπο, όλα αυτά είναι αποδεκτά. Πρέπει να είσαι μια πραγματική ιδιοφυΐα για να το καταφέρεις αυτό.

Όταν ήμουν παιδί, καταβρόχθιζα κάθε βιβλίο που έπεφτε στα χέρια μου. Μου άρεσε πολύ να χάνομαι σε πολύχρωμες και δραματικές ιστορίες. Τα πάντα γύρω από τον ΤΣΑΡΛΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΣΟΚΟΛΑΤΑΣ με ηλέκτριζαν, κι όταν ξαναδιάβασα τα βιβλία του Νταλ ως ενήλικας, έμεινα έκπληκτος. Δεν υπάρχει τίποτα προγραμματισμένο ή προβλέψιμο σ’ αυτά ούτε και ακολουθούν αφηγηματικούς κανόνες. Παρ’ όλα αυτά, είναι όλα σχεδόν τέλεια. Τα παιδικά βιβλία συχνά αντιμετωπίζονται σαν τον φτωχό συγγενή της λογοτεχνίας. Κι όμως, τα παιδιά είναι εξίσου απαιτητικά με τους ενήλικες, αν όχι περισσότερο. Θα έπρεπε να το ξέρω αυτό, αφού είμαι συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Ωστόσο δε θα γίνω ποτέ το ίδιο καλός με τον Νταλ.

Όταν θαυμάζεις κάποιον, είναι λάθος να τον μιμείσαι – έτσι, απλώς τον αντιγράφεις και παύεις να είσαι ο εαυτός σου. Πιστεύω πως ο Νταλ είναι πολύ ενδιαφέρων συγγραφέας. Ξεκίνησα από την κωμωδία και προχώρησα στη συγγραφή παιδικών βιβλίων και βλέπω ότι τα βιβλία του Νταλ αρέσουν στους αναγνώστες επειδή έχουν την «αταξία» ως βασικό χαρακτηριστικό. Την ίδια στιγμή απλώς δεν μπορείς να κάνεις τα ίδια πράγματα. Νιώθω θλίψη που δε θα συναντήσω ποτέ τον Νταλ. Μίλησα με τη γυναίκα του, Φελίσιτι, και με ανθρώπους στο γραφείο του, αλλά αυτή η ευκαιρία έχει χαθεί για πάντα.

Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι το να γράψεις ένα παιδικό βιβλίο είναι κάτι εύκολο, κάτι που θα μπορούσες να κάνεις μέσα σ’ ένα απόγευμα, αλλά στην ουσία είναι δύσκολο, και ποτέ δε συνειδητοποίησα στην πραγματικότητα πόση προσπάθεια κατέβαλε για τα βιβλία του.

Διαβάζεις τον ΤΣΑΡΛΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΣΟΚΟΛΑΤΑΣ και καταλαβαίνεις ότι είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία σε σχέση με οτιδήποτε άλλο διαχρονικά. Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να γραφτεί. Είναι ένα παιδικό βιβλίο, αλλά σίγουρα, για να ολοκληρωθεί, καταβλήθηκε η ίδια προσπάθεια όπως και για ένα βιβλίο ενηλίκων. Υπάρχει ένα ιδιαίτερο «νταλικό» χαρακτηριστικό στα βιβλία του Νταλ – ένα σκοτεινό χιούμορ. Επίσης, όλα τα βιβλία είναι εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους, τα θέματα πάντα εξελίσσονται και δεν επαναλαμβάνονται ποτέ, ενώ είναι συγκινητικό το πόση ανθρωπιά βρίσκουμε σ’ αυτά. Στις ΜΑΓΙΣΣΕΣ, για παράδειγμα, όταν το παιδί μετατρέπεται σε ποντίκι, γνωρίζει πως η ζωή του θα είναι πολύ σύντομη, κι αυτό είναι πράγματι συγκινητικό. Ο Νταλ είχε ένα πολύ πολύ ιδιαίτερο ταλέντο.

Η συγγραφική καλύβα του Ρόαλντ Νταλ: το μέρος όπου ο Νταλ αντλούσε την έμπνευσή του. Τώρα ανήκει στο Μουσείο «Ρόαλντ Νταλ».

Υπάρχουν επιτυχημένοι συγγραφείς παιδικών βιβλίων, αλλά λίγοι έχουν γράψει τόσο διαφορετικά βιβλία. Κι όμως, με τον Νταλ υπάρχουν τόσο πολλοί και διαφορετικοί τύποι βιβλίων. Νιώθω σαν να δημιούργησε μισή ντουζίνα πρωτότυπες ιστορίες και μία ντουζίνα συναρπαστικές ιστορίες. Αν μπορείς να δημιουργήσεις έναν πραγματικά συναρπαστικό χαρακτήρα, είναι αρκετό. Αλλά το να δημιουργήσεις μισή ντουζίνα είναι στ’ αλήθεια εκπληκτικό.

Όσο εκκεντρικά κι αν είναι τα επινοήματά του, όσο γελοία κι αν είναι τα συμβάντα, όλες οι ιστορίες του Νταλ είναι πιστευτές. Ο Νταλ διαθέτει ένα απίστευτο ταλέντο να αντιλαμβάνεται τι κάνει τα παιδιά να «τσιμπήσουν», κι έτσι μπορεί να δημιουργήσει λέξεις τις οποίες αυτά θα πιστέψουν. Έχει την πιο ασυνήθιστη ικανότητα να βλέπει τα πράγματα όπως ακριβώς θα τα έβλεπε όταν ήταν παιδί. Στα παιδιά αρέσει να ονειροπολούν, και μερικές φορές και οι ενήλικες ονειροπολούν. Ποιος δεν έχει σκεφτεί να τρέξει μακριά ελεύθερος, αψηφώντας κανόνες και εξουσίες; Και ίσως γι’ αυτό ο Νταλ έχει τόσο διαχρονική και τόσο μαζική απήχηση. Επειδή καταλαβαίνει πως υπάρχει ένας ονειροπόλος κι ένα παιδί μέσα σε καθέναν από μας.

Λίγα λόγια για τον ΡΟΑΛΝΤ ΝΤΑΛ

Ο ΡΟΑΛΝΤ ΝΤΑΛ είναι ένας από τους γνωστότερους σύγχρονους Άγγλους πεζογράφους. Γεννήθηκε στην Ουαλία το 1916 και πέθανε το 1990. Άρχισε τη σταδιοδρομία του γράφοντας διηγήματα για μεγάλους, αλλά πάντα τόνιζε ότι τα παιδικά βιβλία τού έδιναν μεγαλύτερη ικανοποίηση. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς παιδικών ιστοριών του 20ού αιώνα. Το 2008, η εφημερίδα The Times συμπεριέλαβε τον Νταλ στη 16η θέση της λίστας των 50 σημαντικότερων Βρετανών πεζογράφων από το 1945. «Είναι πιο δύσκολο να γράφεις για παιδιά», έλεγε, «γιατί πιο δύσκολα κρατάς την προσοχή τους. Όταν όμως το καταφέρεις, η χαρά είναι μεγάλη». Ο Ρόαλντ Νταλ σίγουρα τα κατάφερε, γιατί τα βιβλία του –γεμάτα χιούμορ και φαντασία– έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες κι έχουν κατακτήσει εκατομμύρια παιδιά.