Ο Σεπτέμβριος, εκτός από μήνας που σηματοδοτεί την έναρξη του φθινοπώρου, είναι επίσης άμεσα συνυφασμένος με την έναρξη του σχολικού έτους. Μικρές φωνούλες θα κατακλύσουν κάθε σχολείο, άλλοτε γεμάτες χαρά, ενθουσιασμό και ανυπομονησία, και άλλοτε γεμάτες αγωνία, φόβο και δισταγμό. Γονείς και εκπαιδευτικοί καλούνται να διαχειριστούν τη συναισθηματική κατάσταση των παιδιών αλλά και τη δική τους, και η συμβολή και των δύο είναι σπουδαία σε πολλά επίπεδα.
Είτε πρόκειται για την πρώτη επαφή του παιδιού με το σχολικό περιβάλλον είτε αφορά τη συνέχιση της σχολικής φοίτησής του, οι γονείς πρέπει να έχουν στο μυαλό τους ότι η «προσαρμογή» ή η «επαναπροσαρμογή» ενδέχεται να συνοδεύεται από δυσκολίες ή ανησυχίες για τους μικρούς μαθητές.
Καλό, λοιπόν, θα ήταν:
- Τα παιδιά να προετοιμαστούν καταλλήλως και εγκαίρως για τη νέα ρουτίνα που θα ακολουθήσει, δεδομένης παράλληλα της έναρξης ή επανέναρξης και των υπόλοιπων εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Η ξεγνοιασιά και η ανεμελιά των διακοπών δίνουν τη σκυτάλη σε ένα πολύωρο και απαιτητικό πρόγραμμα σχολείου, ξένων γλωσσών και αθλητικών ή καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων που το παιδί καλό είναι να γνωρίζει εξαρχής, ώστε να μη βρεθεί σε μια απότομη προσγείωση στη νέα πραγματικότητα.
- Βοηθητικό θα ήταν, λίγο πριν από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, οι γονείς να οργανώσουν συναντήσεις με παλιούς συμμαθητές, έτσι ώστε να «δεθεί» πάλι η ομάδα και να αυξηθεί η προσμονή να βρεθούν στα «γνώριμα μέρη».
- Η προμήθεια της τσάντας και των υπόλοιπων σχολικών ειδών θα πρέπει να γίνεται με τη συμμετοχή των παιδιών, καθώς εκείνα είναι που οπλίζονται με τα απαραίτητα εφόδια. Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους και γεννάται το αίσθημα της προσμονής για το πότε θα πάνε επιτέλους σχολείο ώστε να τα χρησιμοποιήσουν.
- Ο επαρκής και σωστός ύπνος είναι κρίσιμης σημασίας παράγοντας για την καλύτερη προσαρμογή του παιδιού στο σχολείο, συμβάλλοντας καταλυτικά στην προσοχή και τη συγκέντρωση που απαιτεί η μαθησιακή του ιδιότητα. Το να μπει το παιδί σε μια ρουτίνα ύπνου-αφύπνισης τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν από την έναρξη του σχολείου ενδείκνυται για να αποφευχθούν τα «πρωινά δράματα» της προετοιμασίας με γκρίνια, κλάματα και εντάσεις.
- Το μοίρασμα των αντίστοιχων εμπειριών όταν οι γονείς τους ήταν παιδιά πάντα ενθουσιάζει τα πιτσιρίκια, καθώς αισθάνονται ότι τα ίδια συναισθήματα που τώρα βιώνουν τα έζησαν κάποτε και οι γονείς τους, και έτσι οι ανησυχίες αμβλύνονται.
Οι εκπαιδευτικοί, από την πλευρά τους, θα πρέπει σαφώς να έχουν κατά νου ότι κάθε μαθητής και κάθε σχολική χρονιά διαφέρουν και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Και αυτοί με τη σειρά τους θα πρέπει να οπλιστούν με υπομονή και αντοχή, ώστε να αντιμετωπίσουν επαρκέστερα τις όποιες δυσκολίες και να αγκαλιάσουν τους νέους μαθητές με τις δικές τους ανασφάλειες.
Καλό θα ήταν επομένως:
- Οι εκπαιδευτικοί να έχουν «τεντωμένες τις κεραίες τους», ώστε να αντιληφθούν κατά το δυνατόν έγκαιρα τους μαθητές που πιθανόν δυσκολεύονται ή εμφανίζουν τάσεις απομόνωσης και απόσυρσης, και μέσω του διαλόγου να τους ενθαρρύνουν στην κατεύθυνση της ομαλής ένταξης και προσαρμογής στη σχολική ομάδα.
- Ένας δάσκαλος για να έρθει πιο κοντά στα μάτια των παιδιών θα ήταν χρήσιμο να συστηθεί πρώτα ως άνθρωπος, ώστε οι μαθητές να νιώσουν μαζί του οικειότητα, σπάζοντας το τείχος της αυθεντίας του. Στοιχεία όπως αν ο ίδιος είναι γονιός, πού μένει ή ποιο είναι το αγαπημένο του φαγητό λειτουργούν ως γέφυρες εξοικείωσης.
- Μαθητές με ιδιαιτερότητες θα πρέπει να πλαισιωθούν κατάλληλα, ώστε να ενταχθούν στη σχολική τάξη και να αποφευχθούν περιστατικά στιγματισμού ή στοχοποίησης. Παιδιά με αναπηρία, παιδιά με καταγωγή από κάποια άλλη χώρα ή παιδιά διαφορετικών πολιτισμικών-θρησκευτικών υποβάθρων είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν δυσκολίες κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει με κάθε τρόπο να είναι δίπλα τους.
- Η καλή προετοιμασία είναι εξίσου σημαντική και σε ό,τι αφορά τους δασκάλους. Το να εξηγήσουν από την αρχή το ημερήσιο πρόγραμμα και τους κανόνες στους μαθητές προσφέρει το αίσθημα ασφάλειας στα νέα «ψαράκια», που άλλα καλούνται να κολυμπήσουν στα ρηχά και άλλα λίγο πιο βαθιά.
- Το να είναι οι εκπαιδευτικοί προετοιμασμένοι και για τα μικρότερα θέματα που μπορεί να προκύψουν είναι επίσης βοηθητικό. Οι θέσεις, για παράδειγμα, στις οποίες θα καθίσουν τα παιδιά αποτελεί εξαιρετικά συνήθη ανησυχία τους και οι δάσκαλοι καλό θα ήταν να λάβουν υπόψη, όπου είναι εφικτό, και τα δικά τους αιτήματα στην απόφασή τους, έχοντας ως γνώμονα και τις συναισθηματικές ανάγκες των μαθητών τους.
Καλή Σχολική Χρονιά!
Βίκυ Κατσαβριά,
Διαγνωστική Ψυχολόγος
