Ξεκινώντας θα αναφερθώ στην αγωνία την ώρα του τοκετού της Ρωσίδας νύφης σας, γράφετε: «Θαυμάζω όσους λένε, ότι όταν θέλουν μπορούν να σταματούν τις κακές σκέψεις». Κι αναρωτιέμαι εγώ πάλι… Τόσο υπεράνθρωποι είναι κάποιοι άνθρωποι που επαίρονται για τις ικανότητες τους αυτές ή μήπως είναι φτιαγμένοι από άλλα υλικά;
Ούτε εγώ τους καταλαβαίνω, κυρία Πανώριου! Προσωπικά, πάντως, άγομαι και φέρομαι από τα συναισθήματά μου, ιδίως τις φρέσκες ώρες που μου συμβαίνει κάτι δυνατό. Κάποτε που υπέφερα υπερβολικά είχα πάει στην εκκλησία και προσευχόμουν: Καλέ Θεέ, κάνε με λίγο γαϊδούρι…
«Η γενιά του γιού μου», λέτε, «ακολουθεί άλλες μεθόδους, πιο συναισθηματικές, πιο καρδιακές, πιο χαλαρές από τις δικές μας». Τι νομίζετε; Καλύτερα ίσως έτσι «το μωρό από ισότιμο μέλος μιας δημοκρατικής κοινότητας, να επιστρέφει στον τρυφερό του θρόνο»;
Ναι, νομίζω πολύ καλύτερα έτσι. Πιο φυσικά. Ο άνθρωπος, και πολύ πιο πολύ το ανθρωπάκι, είναι πάνω απ΄ όλα καρδιά. Το να αντιμετωπίζεις συστηματικά ορθολογιστικά τις ανάγκες για τρυφερότητα, αναγνώριση, ασφάλεια, σημαίνει πως προσπαθείς να κάνεις μηχανάκι τον εαυτό σου και το παιδί σου. Εκείνο όμως δε γεννήθηκε για μηχανάκι κι αυτό το στριμώχνει επικίνδυνα. Βέβαια δεν σημαίνει πως δεν το παιδαγωγούμε… Οι τρόποι όμως πρέπει να είναι στη γλώσσα του. Θέλει λεπτή διάκριση η συνομιλία μας με τα μικρούλια.
«Όχι δεν υπάρχει περίπτωση να μείνεις δίχως παιδί αν επιθυμείς κι αγαπάς», γράφετε κάπου αλλού στο βιβλίο σας. Η υιοθεσία λοιπόν είναι η λύση;
Όχι μόνο λύση, είναι ευλογία. Χάρισμα μεγάλο, και δώρο, να υιοθετήσεις μωρό. Εδώ παίρνεις ένα γατάκι από το δρόμο κι αλλάζει η καθημερινότητά του, γλυκαίνει η ψυχή σου. Τα παιδιά είναι τόσο αγνά και αθώα και όμορφα που ακόμα κι ένα «ξένο», από τις πρώτες ώρες που θα το αναλάβεις, που κρέμεται από σένα για να ζήσει ή να πεθάνει, σε κάνει ευτυχισμένο σκλάβο του.
Αναφέρεστε ακόμα και στο άτυχο εκείνο προσφυγόπουλο τον Ιλάν, το παιδί που στοίχειωσε τα όνειρα μας πρόπερσι κι ύστερα ξεχάστηκε. Και σκέπτομαι αφελώς: Άνθρωποι που αποφασίζουν για τις τύχες αυτών των παιδιών ενός κατώτατου Θεού, μάλλον ποτέ στην ζωή τους δεν θα έχουν κρατήσει στην αγκαλιά τους ένα δικό τους μωρό, να κομπλάρουν, να φρενάρουν;
Είναι τεράστια απορία πάντα τούτη. Τι γίνεται στο νου και στην καρδιά τέτοιων ανθρώπων; Καταλήγω με τα χρόνια πως ναι, υπάρχει κακία, διαστροφή, σκοτάδι και ζόφος μέσα σε κάποια πλάσματα. Πώς και γιατί κατάντησαν έτσι, είναι μεγάλο αίνιγμα πάντοτε για την ψυχολογία, την ηθική, τις κοινωνιολογίες.
Ζείτε χρόνια στην Αθήνα Αναπολείτε ίσως, ώρες ώρες τη ζωή σας στα Χανιά η την Ρόδο, θα αποφασίζατε μια μέρα εκεί να γυρίσετε;
Υπερβολικά. Επώδυνα… Πάντα ζω με το όνειρο ότι μια μέρα θα επιστρέψω, όμως περνάει ο καιρός… Ακόμα πως και μετά θάνατο θα επιστρέψω στους τόπους που αγάπησα κι άφησα τα κομμάτια μου, λέω στον εαυτό μου. Αν βέβαια πάω στον Παράδεισο, τι άλλο θα είναι από επιστροφή σε αγαπημένα και αγαπημένους;…
Κι ακόμα λίγο έως πολύ μελό αλλά… Σας φαντάζομαι, μέρες που είναι και με ένα καινούργιο κοριτσάκι στο σπίτι, να σταματάτε, έστω φευγαλέα, στις βιτρίνες με τα χριστουγεννιάτικα για μια ματιά στα δεντράκια.
Μα, ναί! Τα Χριστούγεννα και όλα τα παιδικά στολίδια τους είναι το τέλειο ντεκόρ της νοσταλγίας μας και της προσδοκίας μας. Μαγεύομαι την εποχή των γιορτών, ακόμα κι από τα πιο κιτς αντικείμενα μαγεύομαι!